سفرنامهنویسی یکی از سبکهای ادبی است که در آن شخصی که به سرزمینهای دیگر سفر کرده، دیدهها، شنیدهها، تجربیات، رخدادها و احساساتش را درباره آن سرزمینها برای آگاه کردن دیگران در قالب کتابی مینویسد.نویسنده در این کتاب به بررسی سفرنامه هایی چند پرداخته است. ناصر خسرو از قدس به مکه و مدینه میرود و از راه شام به قدس بازمیگردد و راه مصر را در پیش میگیرد. او از قاهره، اسکندریه و قیروان بازدید میکند و از راه دریا به زیارت مکه و مدینه میرود. سپس از همان راه بازمیگردد و از راه آبی نیل با کشتی به اسیوط، اخیم، قوص و آسوان (در مصر) میرود. او از برخی شهرهای سودان بازدید میکند و از راه دریای سرخ به جده و مکه میرود و شش ماه را در کنار خانهٔ خدا میماند. از مکه به سوی لحسا و سپس بصره میرود و به عبادان (آبادان) میرسد. آنگاه به بندر مهروبان میرود و از آنجا به ارجان (در نزدیکی بهبهان) میرسد و به لردگان، خانلنجان و اصفهان وارد میشود. سپس از نایین، طبس، قاین میگذرد تا در پایان سفر به بلخ برسد. ناصر خسرو در نگارش صاحب سبک است و اغلب با گفتن «من که ناصرم» به خود اشاره میکند و از عملی خاص یا چیزی که در جایی دیده سخن میگوید. از شواهد موجود در خود سفرنامه میتوان استنتاج کرد که آن را بعد از سفر از روی یادداشتهای میان راه نوشته است. با توصیف قصبات و شهرها با نثری نسبتأ ساده، اعتماد خواننده را جلب میکند. ناصر خسرو تلاش نمیکند با مهارتهای لفظی و بیانی خواننده را تحت تأثیر قرار دهد، بلکه میکوشد با شرح دیدنیها و عجایبی که طی سفر مشاهده کرده است، چنین کند. سفرنامه ابن بطوطه یکی از مشهورترین کتابهای جفرافیایی است. نویسنده این کتاب ابن بطوطه است. این کتاب نتیجه سفرهای طولانی ابن بطوطه است که در سال ۷۲۵ هجری قمری آغاز شد و در سال ۷۵۴ هجری قمری پایان یافت و درمجموع ۲۹ سال و نیم به طول انجامید. به راستی کتاب سفرنامه ابن بطوطه حاصل چندین سفر پی در پی و طولانی نویسنده به دور دنیاست. چنانکه به بیشترین شهرهای سرشناس دوران خودش سفر کرده و بیشتر کشورهای آسیا و آفریقا و قسمتی از قاره اروپا نیز دیدن کردهاست، ولی از دو قاره آمریکای شمالی وجنوبی و استرالیا دیدن نکردهاست، زیرا در آن زمان جهان به هفت آسمان و هفت دریا و هفت اقلیم تقسیم میشد و جهان همانند سینی تصور میشد که سلسله کوه قاف آن را احاطه کردهاست تا آب دریاها از آن به بیرون نریزند. هفت دریا عبارت بودند از دریای فارس، دریای روم، دریای هند، دریای خزر، دریای قلزم، دریای اقیانوس و دریای زنگبار. سفرنامه ابن فضلان نوشته احمد بن فضلان بن العباس بن راشد بن حماد یک از دانشمندان مسلمان قرن سوم و چهارم هجری قمری بود که در عصر خلافت مقتدر عباسی در بغداد زندگی میکردهاست. سفرنامه ابن فضلان نوشتهای قابل توجه است که تصویری خوب و زنده از از مردم سرزمینهای آسیای مرکزی و شمال خزر، جغرافیای انسانی و حاکمان این مناطق ارائه کردهاست. این سفرنامه شرح سفری است که از بغداد آغاز و بعد از پیمودن مسیرهایی به ماوراءالنهر تا نزدیکی قازان (پایتخت اسلاوهای باستان) پیش رفتهاست. این سفرنامه از این جهت اهمیت دارد که مناطقی که وی به آنجا سفر کردهاست به علت دشواری راه و مشکلاتی چون یخبندان چندان مورد استقبال جهانگردان قرار نگرفته بود. این سفرنامه تنها مرجع برای تاریخ نگاری روس و بلغارهاست.
کتاب از بیستون تا زردکوه بختیاری درواقع سفرنامه خانم بیشوپ به ایران است. این کتاب دارای اهمیت بسیاری است و اطلاعات فوقالعادهای از اوضاع ایران در اواخر دوره قاجار به دست میدهد. بعد از اینکه نادر افشار بر اریکه تخت شاهی ایران رسید یکی از قدرت مند ترین اقوام ایران لرهای بختیاری بودند که در برابر هیچ شاهی از ایران سر فرود نمی آوردند انسجام قومی قوی و برخورداری از نیروهای جنگی شجاع ؛ موقعیت جغرافیائی ممتاز نادر شاه را وا داشت که توجه ویژه ای به این قوم جلیل داشته باشد اول نزدیک به چهار هزار نفر از مردان جنگجوی بختیاری را وارد قشون خود کرد تا در لشکر کشیهای خود از آنها استفاده کند و در بختیاری نمانند که برای وی درد سر ساز نباشند نادر شاه آهنگ فتح قندهار کرده بود که افغانها درهای شهر را به روی سپاه او بستند نادر شاه نتوانست وارد شهر شود آورده اند که مدت زیادی طول کشید ؛ نادر شاه دستور داد در حوالی قندهار لشکر گاه ساختند که در حال حاظر بنام شهر نادر آباد در کشور افغانستان است . گویند محاصره قندهار تا ۱۸ ماه طول کشید بختیاریهای سپاه نادر از سستی لشکر نادر شاه به تنگ آمده خود جمع شده به مشورت پرداختند و هم قسم شدند که هر طوری شده باید دروازه های قندهار را بگشایند طبق برنامه های جنگی خود بختیاریها وارد قندهار شدند و دروازه های شهر را گشودند از سر و صداها نادر از خواب بیدار شد پرسید چه شده گفتند که بختیاریها قندهار را فتح کردند نادر شاه ازاینکه نیروهای خودش اول نتوانسته بودند وارد شهر شوند و بختیاریها این کار را کردند خود را تحقیر شده می دید اول بر بختیاریها غضب کرد که با پادرمیانی وزیر او و خواندن بیت شعری به این معنی که فتح را بختیاری نکرد بلکه قدرت و شوکت نادری کرد نادر شاه از سر تقسیر بختیاریها که بدون اجازه وی شهر را فتح کردند گذشت . اما پس از این فتح تعداد زیادی از بختیاریها در افغانستان ماندن که دلیل ماندن آنها نا مشخص است و دو احتمال دارد یکی به دلخواه ماندند که با توجه به خصوصیات اخلاقی و وطن پرستی و فامیل دوستی و طایفه گری بختیاریها دلخواه ماندن آنها بعید بنظر می رسد و احتمال دوم نادر شاه به اجبار از ترس قدرت آنها با دسیسه آنها را در افغانستان ساکن کرد . در حال حاظر تعداد زیادی از آنها با فامیلی بختیاری در افغانستان زندگی میکنند و جزء قوم هزاره ها قرار دارند.
شاهنشاهی ایران مجموعهای از شاهنشاهیهای ایرانی یا ایرانی زبان است که بر فلات ایران، سرزمین مادری ایرانیان و آسیای غربی، آسیای جنوبی و مرکزی و منطقه قفقاز فرمانروایی میکردهاند. با شکست آشوریان از مادها و شکلگیری شاهنشاهی ماد، پایههای نخستین شاهنشاهی آریاییتباران در ایران بنا نهاده شد. شاهنشاهی ایران در گستردهترین حالت خود مربوط به شاهنشاهی هخامنشی و در زمان داریوش و خشایارشا است که به صورت پادشاهی متحد از منطقهای در استان فارس در ایران امروز برخاست. پس از سالها فرمانروایی تیموریان و تشکیل حکومتهای کوچک و بزرگ که عمده آنها فرهنگ ایرانی را بازمینمایاند، صفویان فرمانروایی گستردهای را شکل داد که میتوان از آن به عنوان یکی از دودمانهای شاهنشاهی ایران نام برد و پس از دورههای گوناگون حکومتهای ملوک الطوایفی و پس از سالها توانستند دوباره ایران متحد را بنا نهند....
موضوع کتاب تافته جدابافته مجموعه شعری است خسرو شاهانی که در سال 1368 توسط انتشارات تهران چاپ شده است.
خسرو شاهانی (1381 – 1308ش) طنزنویس، داستان نویس و خبرنگار پر کار معاصر فعالیت ادبی خویش را از سال 1334 شمسی در ستون فکاهی روزنامه خراسان به طور جدی آغاز کرد. وی به مدت سه سال با خراسان همکاری کرد و سپس به تهران آمد و با روزنامه جهان همکاری خود را آغاز کرد. وی به مدت 20 سال خبرنگار پارلمانی روزنامه کیهان بود و برای رادیو نیز مطلب می نوشت. وی در نشریات زیادی ستون طنزنویسی داشته و امروزه بیش از نوزده اثر طنز از وی به جا مانده است. آثار وی در کشورهای شوروی، بلوک شرق، اروپای شرقی به چاپ رسیده است. وی در این اثر تجربیات و خاطرات سی و چند ساله خود را به تصویر کشیده است. شرح اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی آن روزگار را می توان در تألیفات و آثار وی مشاهده کرد. او در ابتدای هر شعر طنز شرایط و سبب خلق آن را به نثر بیان کرده است. این اثر به همت وی در سال 1368 به طبع رسید.