کتابخانه مجازی ادبیات

تفرج صنع مجموعۀ برخی مقالات و گفت‌وگوهای مطبوعاتی عبدالکریم سروش در موضوعات علم اخلاق، فلسفۀ علم و تکنولوژی و علوم انسانی است. هفته‌ها و ماه‌هایی که این مصاحبه‌ها انجام می‌شد و تحریر می‌یافت، ایامی پر التهاب بود و نام علوم انسانی در مخاطب ناآشنا نفرت و وحشت را با هم بر می‌انگیخت؛ نفرت از علومی که به صورت علم می‌نمایند و به واقع علم نیستند و وحشت از دانش‌هایی که جمعی شعبده‌باز برای بند‌نهادن بر پای مستضعفان و ربودن سرمایۀ ایمان آنان پرداخته و برساخته‌اند و به امت‌های ستم‌کشیده به تزویر و فریب فروخته‌اند. غوغای سختی در معاندت و معاضدت این علوم برآورده بودند و از دو طرف کشمکش عنیفی می‌رفت.

معرفی و شرح حال مشاهیری که از 5500 سال به این طرف بر صحنه تاریخ آدمی پدیدار گشته اند. رفتار و گفتار فرزانگان ، سراسر، حكمت آميز و براي همگان ، درس آموز است. اين كردارها و رفتار ها ، از آنان سيمايي پر فروغ ساخته است كه چونان مشعلي فروزان مسير علم و زندگي را نورباران مي كند. سرگذشت دل نشين اين فرزانگي ها در كتاب هاي مختلف به صورت پراكنده آمده است ؛ از اين رو ، تدوين ، دسته بندي و گلچين كردن آنها ضروتي است كه امر مطالعه را براي مشتاقان آسان مي سازد.

اندیشه های امروزین فلسفی همان اندیشه های دیروزین است که چون به نازک آرایی های تازه درمی آمیزد، به آیینی نو جلوه می فروشد. به همین گونه، این کتاب بن مایه های فلسفی سرزمین ها و روزگاران را به هم گرد می آورد تا مخاطبان فرهیخته و فرزانگان دل بسته به این مقولات مهم را به قیاس و تطبیق نمودهای گونه گون روح فلسفی انسان برانگیزد و وحدت آمال انسانی را – که فراتر از کرانمندی های جغرافیایی و ملی است – آشکار کند. رشد در فلسفه همانند افزایش دانش در علوم نیست. در علوم به دانش افزوده می‌شود اما در فلسفه رشد است که جای این افزایش را می‌گیرد. اندیشه‌های امروزین همان اندیشه‌های دیروزین است اما آنها را به زیور موشکافی‌ها و ظرافت‌های نوین می‌آراییم. اثر حاضر با همکاری حدود شصت دانشمند متخصص زیر نظر سروپالی راداکریشنان تألیف شده است و اگرچه اکثر آنان هندی‌اند اما از دانشمندان چینی، ژاپنی و اروپایی هم بهره گرفته شده تا تاریخ فلسفه شرق و غرب البته با تأکید بر فلسفه هند نگاشته شود. محققان این اثر بر این باورند که دستاوردهای والای اندیشه هندی در قلمرو مابعدالطبیعه و فلسفه غیرقابل انکار است. اما فلسفه هند هنوز مقامی را که در تاریخ عمومی فلسفه جهان شایسته آن است، نیافته است. از آن رو که در این اثر فلسفه‌های کشورها و اعصار متفاوت جمع شده است، امکان مقایسه و مقابله تجلیات گوناگون روح فلسفی در بشریت را فراهم می‌آورد و به این اعتبار در نوع خود اثری ویژه و منحصر به فرد به شمار می‌رود. سرپرست این مجموعه سروپالی راداکریشنان (۱۹۷۵ـ ۱۸۸۸)، فیلسوف و سیاستمدار هندی است که در سال‌های ۱۹۱۸ تا ۱۹۵۳ در دانشگاه‌های میسور و کلکته و آکسفورد به تدریس فلسفه پرداخت و در سال ۱۹۶۲ به ریاست جمهوری هند برگزیده شد