تعریف دقیق شعر و بیان چیستی و ماهیت آن با وجود تمام تلاشهایی که تاکنون در این باره صورت گرفته، هنوز به نتیجهای قطعی و مسلّم نرسیده است؛ از افلاطون و ارسطو گرفته تا فلاسفه، ناقدان و ادیبان پس از آنان هر یک به نحوی کوشیدهاند تا تعریفی جامع از شعر به دست دهند؛ شاعران، ادیبان و ناقدان گوناگون، دربارۀ خاستگاه شعر و ماهیت آن، هدف شعر، زبان و تصویر شعر، کارکرد شعر و عوامل مؤثر در سرودن آن، خیالانگیزبودن یا نبودن آن و کاذب یا صادق بودنش، دیدگاههای گوناگونی را ارائه کردهاند که هر یک جای بحث و بررسی دارد. نگارندگان در این جستار خواهند کوشید تا در آغاز پس از معرفی شعر در بستر بافتهای گوناگون تاریخی، فلسفی و ادبی که آن را فرا گرفته است، چکیدهای از آراء تنی چند از صاحبنظران و ناقدان غربی - نظر به اینکه در وضع و تدوین اصول و قوانین شعر، پیشگام بودند و پس از آن نیز تأثیری غیر قابل انکار بر رخدادهای این حوزه داشتند - را ارائه نمایند و پس از آن دیدگاه ناقدان، ادبیان و فیلسوفان برجسته عربی را درباره شعر بیان نمایند و در ادامه پس از گذری کوتاه به زندگی حازم القرطاجنی به بیان چیستی و ماهیت شعر، منشأ و خاستگاه شعر، کارکرد شعر و تصویر شعری با تکیه بر دیدگاه او بپردازند و آراء و نظریات او را در باب شعر مورد واکاوی قرار دهند.
شعر در لغت به معنی دانش و آگاهی است. اما اینکه اصطلاح شعر از چه زمانی به وجود آمده و سرودن شعر از کی آغاز شده است، مدرک قابل توجهی در دست نیست. قدما تنها تعریفی که برای شعر کردهاند، این است که شعر کلامی است که دارای وزن و قافیه باشد. نویسنده در این کتاب ضمن گفتارهایی، مطالبی را درباره شعر و شاعری به خواننده ارائه داده است. مطالبی از قبیل چیستی شعر، تصویر، صنایع معنوی در شعر، قالبهای شعری، و تعریف قالب نیمایی.
سخنان مرد اخلاص و عمل و علم، علی (ع) پس از قرآن کریم پشتوانه فکری بسیاری از نویسندگان و شاعران بوده است. مانند کتب و رسایلی که صاحبان ذوق و شاعران فارسی زبان با به نظم درآوردن مضمون سخنان آن امام همام، ساخته و پرداختهاند. رساله حاضر نیز به جای آن که سخنان حکمت آموز علی (ع) را ترجمه و شرح کند و احیانا مفهوم آن را به گونهای به رشته نظم کشد، آن را با اشعار دلپذیری از حکیم فردوسی و سخنان نغزی از دیگرناموران تالیف و ترکیب کرده است. مولف در جستجویی پیرامون سخنان علی (ع) در متون فارسی به کتاب "مطلوب کل طالب من کلام علی بن ابی طالب" رشیدالدین وطواط رسید از آنرو درصدد تصحیح آن به این شیوه برآمد
این کتاب گرچه به صورت مستقیم درصدد بررسی روانشناسی و جامعهشناسی شعر نیست؛ اما در کنار بحث نوگرایی شعر، به سیر تحولات آن، از سالهای قبل از اسلام تا اواخر قرن بیستم میپردازد و آن را در دو بعد قالب و محتوا مورد بررسی و ارزیابی قرار میدهد؛ ضمن آنکه در ادامه بحث و توضیح هر یک از دورههای سیاسی ـ ادبی، به تعدادی از شاعران برجسته آن عهد نیز اشاره میکند. گفتنی است نوگرایی مورد بحث در این کتاب، تنها به سیر تحولات شعر میپردازد و از ورود به مباحث و موضوعات نثر، به طور کلی خودداری نموده است.
پژوهش ذیل جستاری تطبیقی است پیرامون جهتگیری متفاوت صادق هدایت و بنت الهدی صدر، دو نویسنده برجسته ادبیات فارسی و عبدی نسبت به اندیشههای اعتقادی با بکارگیری یک ابزار، در یک برهه زمانی مشابه و در گستره جغرافیایی متفاوت؛ هدف از این مقاله، بررسی سبک و نوع نگرش دو نویسنده چیره دست نسبت به محیط پیرامونی و ماورایی خود میباشد. با توجه به طرح ایدههای نو در قالب جذاب داستانی، ضروری است با نگاهی جدید، مقولههای مطرح شده را به صورت علمی مورد بررسی قرار داد. شیوه انجام این تحقیق، به صورت توصیفی و تحلیلی است. در آغاز، برخی از برجستهترین داستانهای دو نویسنده مورد مطالعه قرارگرفته، پس از آن دیدگاه این دو به مقوله "جایگاه ایمان در زندگی" مورد مقایسه قرارگرفته است. پژوهش حاضر تلاش دارد با آوردن بخشهایی از متنهای داستانی این دو نویسنده و تجزیه و تحلیل دادههای آنان، جهتگیری هدایت را در نوشتههایش و ارتباط آن با بی ایمانی و جهانبینی نادرست و سطحی نگری او ترسیم نماید.