رویکرد ادبی در تفسیر قرآن بر مباحث لغت، صرف، نحو و بلاغت استوار است؛ چنان که مکتب ادبی معاصر علاوه بر این مبانی، اصول دیگری از جمله اصالتدادن به فهم ادبی محض از قرآن را نیز در نظر دارد. با مقایسه مبانی رویکرد ادبی سیدمرتضی و شیخ طوسی در دو کتاب امالی و التبیان، جنبههای گوناگون تفاوت آنها با مکتب ادبی معاصر و از سوی دیگر شباهت تنگاتنگ مبانی این دو مفسّر و البتّه برخی تفاوتهای آنان در تفسیر ادبی قرآن نمایان میشود. شیخ طوسی و سید مرتضی بر خلاف مکتب ادبی معاصر، تفسیر ادبی را پیش نیاز و ابزار فهم قرآن دانستهاند نه هدف اصلی آن؛ چنان که وجود ترادف معنایی و وجود تأویلات ضروری در قرآن، اعتقاد به چند معنایی برخی آیات از دیگر تفاوتهای مبنایی آن دو با مکتب ادبی معاصر محسوب میشود. استناد به آیات قرآن در جایگاه مهمترین منبع لغوی و بهرهبرداری از سیاق آیات، استناد به روایات، تقدیم نظر مفسّران متقدّم بر اقوال لغویان، استناد به اشعار عرب در کشف معنای واژگان و تأیید فهم محتوای آیات، بهرهگیری از عرف و استعمالات نثر عرب، مخاطب شناسی و توجّه به فضای عصر نزول از مبانی مشترک این دو مفسّر در تفسیر لفظی به شمار میرود. برخی روشهای خاص و متفاوت سیدمرتضی نیز با شیخ طوسی عبارتند از: پردازش اندک به تشابهات و فروق لغوی، بهرهگیری اندک از روایات تفسیری و تقدّم نظرات مفسران متقدم بر اقوال لغویان بر خلاف شیخ طوسی که ترتیب ذکر آراء لغویان و مفسّران را بر اساس معنای اصحّ واژه انتخاب کرده است.
این کتاب دربرگیرنده متن مشروح سخنرانی آیتالله کمرهای است که در کنگره هزاره شیخ طوسی در مشهد مقدس به سال 1348 ایراد کرده است. همچنین در این کتاب گزارشی مشروح از این کنگره ارائه شده است.
کتاب حاضر پیش درآمدی بر علمی زبانشناسی است و مفاهیم ابتدایی و اصطلاحات پایه ای این علم را توضیح می دهد. ابتدا ویژگیهای عمومی زبان همچون تطور زبان شناسی در طی قرون و ویژگیهای مکتبهای ادبی بیان شده. در بخش دوم به ویژگیهای خاص هر زبان اشاره شده است و مختصات آوایی زبان انگلیسی، نحوه نگرش به واژگان و تقسیم بندی آنها سخن گفته شده و ساختار زبان و معناشناسی به بحث گذاشته شده است. در بخش سوم، ویژگیهای جهان شمولی زبانها بررسی شده و سخن از نحو و معنای ساختاری زبان فراتر رفته و رابطه ذهن و زبان بررسی شده. تغییرات زبان و مقایسه آنها و کشف شباهتها و تفاوتهای زبانها، مطالب بخش چهارم را تشکیل می دهد و دستور زبان جهان شمول و ویژگیهای این دستور، موضوع روساخت و زیرساخت و مشکلات مربوط به گشتارها و دستور زبان جدید را در فصل پنجم بیان کرده است. هر بخش شامل چندین قسمت است و پایان هر قسمت، چند پرسش آورده شده. بخش پایانی کتاب نیز به بررسی دستور گشتاری و نظریه اقتدار و وابستگی نوام چامسکی پرداخته شده است. این کتاب، نظرات و تفکرات «جین ایچیسون»، استاد دانشگاه لندن است که توسط محمد فائض به فارسی برگردانده شده و در سال 1371 ش در انتشارات نگاه به طبع رسیده است. مترجم در پایان کتاب نیز علاوه بر نشانه ها و فهرست کتابهایی برای مطالعه بیشتر، واژه نامه فارسی – انگلیسی و انگلیسی – فارسی کلمات و عبارات تهیه شده است.