در حوزه مطالعات قرآني، بررسي واژگان دخيل معمولا با دو دشواري اصلي همراه است. نخست: محققان در بررسي اين واژه‌ها، به مواردي بر مي‌خورند که ريشه و معناي دقيق آنها براي متقدم‌ترين لغويان معلوم نيست. بنابراين هم فهم آيات مشتمل بر اين واژه‌ها با ابهامات لغوي همراه است، هم اين سردرگمي لغويان متقدم، پيگيري ريشه اصلي واژه را دشوارتر مي‌سازد. دوم در توضيح اين واژه‌ها عموما تعداد قابل توجهي روايات تفسيري وجود دارد که توضيحاتي تأويلي و مصداقي ـ و در موارد اندکي، توضيحات لغوي ـ درباره اين واژه‌ها به دست مي‌دهند. اين دسته از روايات به سبب اساس و صبغه تأويلي غيرزبان‌شناختي‌شان، نه تنها به کار معناشناسي واژگان دخيل نمي‌آيند، بلکه فهم خود آنها و کشف ارتباط مصداق‌هاي تأويلي مطرح شده در آنها با معناي لغوي واژگان، مستلزم آگاهي به معناي دقيق واژه دخيل است. با اين وصف اگر اين روايات را در کنار آيات قرآني مشتمل بر واژه‌هاي دخيل به عنوان بخشي از متون مقدس يا ماثور به حساب آوريم، فهم دقيق آنها در گرو مطالعات زبان‌شناختي در باب ريشه و معناي واژه‌هاي دخيل است. در اين نوشتار«سجيل» از واژگان دخيلي است که ريشه‌هاي مختلفي براي آن پيشنهاد شده و روايات تفسيري مختلفي در توضيح آن وجود دارد. دستيابي به فهم دقيقي از اين واژه در درجه نخست مستلزم تحليل و نقادي ريشه‌يابي‌هاي زبان‌شناسان است. با تحليل اين ريشه‌يابي‌ها ابتدا معلوم مي‌گردد که مناسب‌ترين ريشه پيشنهادي، ريشه فارسي است. ضمنا نشان داده مي‌شود که پذيرش هر ريشه و معناي متناسب با آن چگونه بر فهم ما از روايات تفسيري و قبول يا رد آنها تأثير مي‌گذارد.

منابع مشابه بیشتر ...

66291d0837a6f.jpg

فرهنگ خیام فارسی

م. ع. ت

فرهنگ حاضر مرکبی از واژه های عربی، فارسی، ترکی، فرانسه ولاتین (به ضمیمه واژگان نو فرهنگستان) است که داخل زبان فارسی شده و به طورکلی مورد استفاده عموم طبقات قرار خواهد گرفت و به خاطر سهولت در تلفظ که مراجعین گمراه نشوند و همه کس به آسانی بتواند تلفظ صحیح هر واژه ای را پیدا کند لغات این فرهنگ را به وسیله اعراب و زیر و زبر مشخص کرده و از طریق ای که در سایر لغت نامه ها برای تعیین تلفظ انتخاب گردیده و برای همه کس قابل استفاده نیست چشم پوشی شده است.

6506f45828c46.jpg

بدیع القرآن

ابن ابی الاصبع المصری

کتاب بدیع القرآن تالیف ابن ابی الاصبع مصری متوفای سال 656 ه. یکی از ارزشمندترین کتابهایی است که اعجاز قرآن کریم را از نظر بلاغت و شیوایی بیان که به "اعجاز بیانی" معروف است، مورد بررسی قرار داده، و حقا "ناتوانی بشر را از آوردن مثل قرآن" به ثبوت رسانیده است. مولف نه تنها اسلوبهای زیبا و بی مانند تعبیرهای قرآنی که مورد بررسی دانشمندان پیش از خود بوده، با دقت و امعان نظر بیان داشته، بلکه خود نیز تعداد 33 نوع از انواع بدیع قرآن را باداع نموده، و به آخر کتاب افزوده است. این کتاب را مقدمه ای از مصحح مرحوم"حفنی محمدشرف" زینت بخشیده است، مصحح در این مقدمه به نوبت خود آنچه در توان داشته در تبیین آغاز بحثهای بیانی قرآن کریم قرو نگذاشته و خلاصه ای از مراحل تحول و پیشرفت شناخت اعجاز بیانی را تقدیم داشته است.