کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب نوشته راجر وبستر، مدیر گروه مطالعات فرهنگی دانشگاه لیورپول جان مورز در انگلستان است. هدف نویسنده آن بوده که راهنمایی مقدماتی درباره عمده‌ترین موضوعات نظریه ادبی و کاربرد آنها در بحث‌های نقادانه ادبیات فراهم آورد. از جمله محاسن این کتاب، آن است که نویسنده برای تبیین مفاهیم نظری، ابتدا از اصطلاحات متداول‌تر و آشناتر استفاده کرده و بنابراین خواننده ناآشنا با مباحث نقد ادبی جدید راحت‌تر می‌تواند بحث‌های کتاب را دنبال کند. ساختارگرایی، فرمالیسم روسی، مکتب باختین، نظریه زبان‌شناسانه رومن یاکوبسون، روایت‌شناسی، نقد مارکسیستی، فمینیسم، نقد روان‌کاوانه، واسازی و ... از جمله نظریات و مفاهیمی هستند که نویسنده آنها را به زبانی فهمیدنی برای خوانندگان ادبیات تبیین کرده است.

مجله لبنانی شعر به عنوان یک جنبش نو‏گرای ادبی و نقدی در ‏عرصه شعر و ادب معاصر عرب، در فعالیت‏های نو‏گرایانه خود، رویکردی ضد‏رئالیستی داشته است. این جنبش از ارجاع به برون‌متن (ایدئولوژی، سیاست، جامعه و...) خودداری می‌کند و در‏کل، گرایش‌های درون‌متنی و متن‌محور دارد. چنین گرایش‌هایی، در مبانی نظری جنبش ادبی فرمالیسم روس نیز دیده می‌شود. مجله شعر، همانند فرمالیسم روس، در ‏پی آن بوده است که به ادبیات و مطالعات ادبی، جایگاهی مستقل ببخشد و این رویکرد، با برخی گرایش‏های فکری آن ـ که بیشتر ترسیم سوررئالیسم و فرا‏واقعیت است ـ پیوند خورده است. این جریان در ‏راستای هدف‌های خود و در تناسب با سوررئالیسم و رویکرد‏های ماوراء ‏طبیعی‌اش، به زبان مجاز گرایش بسیار داشت و این مسئله، یکی دیگر از نقاط مشترک آن با فرمالیسم روس، یعنی تمایز زبان ادبی با زبان معیار را اثبات می‌کند. عامل اصلی در ایجاد این تمایز، مسئله ادبیت است که از ‏رهگذر آشنایی‌زدایی در لایه‌های فرمی و ساختاری حاصل می‌شود. ادبیت و آشنایی‌زدایی، از دیگر مسائل مورد ‏تأکید این دو جنبش به‌شمار می‌رود و چنین مواردی تحلیل و اثبات رویکرد متن‌محور در نظریه‌پردازی‌های مجله شعر را در چار‏چوب نظری قرار می‌دهد.