تاریخ داستاننویسی در ایران به قرون اولیه بازمیگردد و ادبیات کهن ما با انواع و اقسام صورتهای داستانی افسانه، تمثیل، حکایت و روایت آمیخته است؛ اما داستاننویسی جدید ایران ادامه طبیعی و منطقی این ادبیات نیست و در شیوه جدید داستانپردازی حتی کمتر جای پایی از این میراث کهم باقی نمانده است. در این مقاله سعی شده است تا ضمن ارائه تاریخ مختصری از روند شکلگیری و تکامل رمان در جهان، تحول تاریخی شیوههای قصهگویی و داستانپردازی در ایران کاویده شود. همچنین معرفی مختصری از نویسندگان و آثار شاخص هردوره ارائه شده است. هدف این مقاله آشنایی مقدماتی علاقهمندان زبان فارسی در خارج از ایران امروز با چهرههای مطرح و معتبر داستاننویسی معاصر ایران و نمونههای آثار آنها بوده است.
ايجاد نقش و نگار بر ابزار كار، يا بر ديوار محل زندگي از زمانهاي بسيار كهن آغاز گرديده است. قديم ترين اين گونه آثار را بايد به مردم دوره هاي چهار زمين شناسي دانست، كه پايان آن در حدود هزاره ي دهم تا هشتم قبل از ميلاد است. مردم اين دوره كه در غارها زندگي مي كردند، و از گوشت و پوست حيوانات براي ادامه زندگي بهره مي بردند، بر ديوار غارها، و بر ابزار زندگي خود نقش بعضي از حيوانات را مي كندند. انگيزه اين مردم در نقش صورت اين حيوانات چه بوده است؟ بي شك اين اشكال كاملاً جنبه ي مذهبي، جادو و افسونگري داشته است، يعني همان جنبه يي كه بعدها در تمدن هاي بزرگ كهن مانند: مصر و سومر و جز آنها، به اوج قدرت خود رسيد، و درك و احساس و منظور ايجاد كنندگان آنها امروزه تا حدي براي ما روشن و آشكار است. ...سید احمد خان ملک ساسانی با تخلص شعری ساسانی از دیپلماتهای عصر قاجار، پهلوی اول و پهلوی دوم و از نویسندگان ایرانی بود. وی که در دربار شاهی لقب محتشمالسلطان دریافت کرد در سال ۱۲۸۵ خورشیدی از سوی پدرش برای تحصیل به کشور سوئیس فرستاده شد. ساسانی، پس از پایان تحصیلات در سال ۱۲۹۱ خورشیدی به تهران بازگشت و با عنوان معلم اختصاصی احمد شاه در دربار شاهی فعالیت خود را شروع کرد. او در بهمن سال ۱۲۹۷ وی با عنوان عضو وزارت امور خارجه به کنسولگری ایران در شهر استانبول ترکیه مامور شد و در این وزارتخانه بعد از مدتی در سمتهای مختلفی نظیر منشی سفارت، نیابت سفارت سوئیس و نیابت سفارت فرانسه ارتقا یافت و پس از آن هم به عنوان مستشار سفارت کبری و سرکنسول ایران در کشورهای مختلف انجام وظیفه میکرد و در همین اوقات بود که کتاب آگاهینامه را منتشر کرد
عشق و سلطنت از اولین رمانهای تاریخی ایران که به قلم توانای استاد موسی نثری همدانی نگاشته شده و باب نوشتن رمانهای تاریخی به زبان عامیانه را گشوده است. این کتاب زندگی پرشگفت کوروش کبیر از بدو تولد، عشق، ازدواج، جنگها، فتوحات، به سلطنت رسیدن، فتح بابل و منشور کوروش تا ارتباطش با دانیال پیامبر(ع) را به همراه زندگی چندی از سرداران بزرگ کوروش به صورت داستانی بلیغ و شیوا بیان نموده است.