کتابخانه مجازی ادبیات

اکبر آزاد در ابتدای کتاب در مورد موضوع کتاب می گوید: این چند سطری است که بیاد استاد بزرگ بی مانند ذبیح بهروز در دو بخش گردآورده و نوشته ام کوشیده ام که در بخش نخست استاد را چنانکه شناخته ام و در بخش دیگر نمونه هایی از آثار جاویدانش هر قدر مختصرتر معرفی کنم و نشان دهم.

صادق هدایت روز ۲۸ بهمن ۱۲۸۱ دو سال پیش از جنبش مشروطه ایران، در تهران خیابان کوشک به‌دنیا آمد. پدربزرگش رضاقلی‌خان هدایت از رجال دوره ناصری و پدرش رضاقلی اعتضادالملک، رئیس مدرسه نظام بود و مادرش زیورالملک، دختر مخبرالسلطنه. دایی صادق، نصرالملک هدایت در دوران پهلوی ۱۴ بار وزیر و سناتور شد. زیورالملک، فردی تحصیل‌کرده بود و تمام روزنامه‌هایی آن دوران را می‌خواند و مانند اکثر خانواده هدایت وابسته به فرهنگ دوره قاجار بود و از دوران پهلوی دل خوشی نداشت.صادق در شش‌سالگی به دبستان علمیه فرستاده شد و با پایان تحصیلات ابتدایی به مدرسه دارالفنون رفت. هدایت در ۱۵سالگی چشم‌درد سختی گرفت و مجبور شد برای بهبود، شش ماه خواندن و نوشتن را کنار بگذارد. این بیماری، او را یک‌ سال از هم‌شاگردی‌هایش عقب انداخت. در سال بعد، ۱۲۹۸ شمسی هدایت را به مدرسه سن‌لویی فرستادند. در آنجا درس‌ها را هم به ‌فارسی و هم به ‌فرانسوی تدریس می‌کردند. هدایت در سال ۱۳۰۴ از سن‌لویی فارغ‌التحصیل شد. صادق هدایت نوشتن را از همان دوران مدرسه آغاز کرد و در آن زمان دو جزوه «رباعیات خیام» و «انسان و حیوان» را منتشر کرد؛ رباعیات خیام را در ۱۸سالگی به‌سال ۱۳۰۲ و رساله «انسان و حیوان» را که پیش‌نویسی شد برای اثری درباره فواید گیاه‌خواری، پنج‌ سال بعد در اروپا. هدایت نخستین داستانش را در اواخر سال ۱۹۲۹ م (۱۳۰۹ ش) در پاریس نوشت و عنوان «زنده‌به‌گور» را بر آن گذاشت. او در سال ۱۹۳۱ م (۱۳۱۰ ش) داستان «سایه مغول» را در مجموعه «انیران» و یک سال بعد ۱۳۱۱ ش مجموعه «سه قطره خون» شامل ۱۱ داستان را انتشار داد. سال ۱۹۳۳ م (۱۳۱۲ ش) داستان «علویه‌خانم» را که سرشار از توصیف‌ها و محاوره‌های محلی و معمولی است، چاپ کرد. هدایت علاوه بر داستان نویسی، پژوهش نیز می کرد و کاوش هایش در فولکور فارسی شهرتی همسنگ داستان هایش برایش به ارمغان آورد. احاطه اش بر ادبیات کلاسیک فارسی نیز از جمله در پژوهش هایش درباره خیام و نقد های ادبی اش نیک پیداست.

در آغاز این کتاب نوشته‌ای با عنوان "تاریخ ادب فرهنگ یزد "آمده که در آن به تاریخ ایران در نیمه نخست عصر قاجار، تاریخ یزد در حیات "وامق "(مولف تذکره میکده)، و وضع ادب و فرهنگ در عصر قاجار (به ویژه در یزد) اشارتی رفته است .در بخش دوم کتاب، تذکره میکده و جایگاه آن در تاریخ ادب فارسی، بررسی می‌شود .(تذکره میکده معرفی شاعران یزد یا مقیم یزد است که معاصر مولف بوده‌اند" .شاعرانی که وامق یزدی در تذکره خود آورده است، اغلب آنها را خود دیده و با آنها دوستی و همراهی داشته است .در محضر برخی از آنها نیز کسب فیض نموده است .از شصت شاعر و عارف و خوشنویس و هنرمندی که از آنها نام می‌برد، تنها با چند نفر ...دیدار و برخوردی نداشته است .("...در این بخش همچنین به ارزش‌های ادبی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی تذکره میکده اشاره شده است ;ضمن آن که نگارنده انتقاداتی بر تذکره میکده آورده است .پایان بخش دوم، شرحی است بر زندگی و آثار محمدعلی وامق یزدی که در پی آن، متن تذکره میکده درج گردیده است .

این گزیده با مقدمه‌ای در شرح حال، عقاید، آثار و ویژگی‌های شعری سراینده آغاز می‌شود .افزون بر آن، گردآورنده شیوه انتخاب و تدوین گزیده را شرح می‌دهد .بخشی از کتاب با عنوان "دیدگاه‌ها"، به نوشته‌هایی از صاحب نظران و پژوهشگران درباره "وحشی بافقی" و شعر او اختصاص دارد .این اشعار شامل غزلیات، قصاید، مثنویات، ترکیب‌بند، ترجیع‌بند، قطعات و رباعیات "وحشی بافقی" است که با شرح برخی ادبیات و واژگان همراه شده است .در پایان، واژه‌نامه و به چاپ رسیده است .