زبان فارسی به دلیل طبیعت باریک بین و ادب دوست مردمش از لحاظ امثال، اصطلاحات، کنایات و حتی قصه پردازی و افسانه سازی از غنی ترین زبانهای زنده دنیا به حساب می آید. خوشبختانه امروزه برای حفظ آثار ملی که مهمترین آنها دانش عوام یا فولکور است، تحقیقاتی صورت گرفته است. امیر قلی امینی نیز طی چهل سال به جمع آوری امثال، کنایات و اصطلاحات عامیانه پرداخته است. وی پیش از این «داستانهای امثال» را به چاپ رسانده بود که قسمتی از این تحقیق وسیع به حساب می آید. این اثر، جامع ترین کتاب در این زمینه به حساب می آید و مزیت آن علاوه بر 542 داستانهای امثال و تفسیر امثال و اصطلاحات (12000 اصطلاح)، مثالهای ساده و بی پیرایه عامیانه است که آنها را برای غیر فارسی زبانان، قابل فهم کرده است. این اثر شامل 99 درصد امثال و اصطلاحات مردم استان اصفهان و نود درصد امثال مشترک سایر استانهای فارسی زبان است. نویسنده در تألیف این اثر از چندین فرهنگ و کتاب کمک گرفته که امثال «حکم دهخدا» یکی از آنهاست. کتاب حاضر اولین بار در سال 1339ش به همت انتشارات علمی به طبع رسید. دانشگاه اصفهان نیز در سال 1353 این اثر را به چاپ رساند و در سال 1369 تجدید چاپ کرد. این کتاب توسط انتشارات مازیار و فردوسی نیز به طبع رسیده است.
سقوط اصفهان، اثر پطرس دى سركيس گيلانتز است كه ترجمه آن توسط محمد مهريار صورت گرفته است. در قرن 12 هجرى اين كتاب توسط مؤلف به ز بان ارمنى نوشته شده است. گزارشهاى وى را به دو قسمت عمده مىتوان تقسيم نمود. قسمت نخستين عبارت از وقايعى است كه بيشتر در اصفهان، پايتخت دولت صفوى، اتفاق افتاده است. و قسمت دوم شامل حوادثى است كه در شمال؛ يعنى نواحى قفقاز و حدود سرحدى ايران و تركيه روى داده است. در قسمت دوم گزارشهاى خود، گيلاننتز جزئيات ظلم و جورى كه در قفقازيه و جبال قفقاز هم از ايرانيان و هم از تركان بر ارمنيان مىرفته است و رفتار آن هر دو را با خليفه بزرگ ارمنى، قتل عام ارمنيان قاپان، رفتار و ختانگ، رهبر گرجيان، و از آن كنستانتين (محمد قليخان) كاختييى و نايب او در ايروان، همه را بشرح و تفصيل آورده است. وى حمله تركان را نيز همچنان توصيف نموده است. مانند اينها جالبتر و پر ارزش، اطلاعاتى است كه وى از طهماسب ميرزا، وليعهد ظاهرى و جانشين واقعى شاه سلطان حسين بدست مىدهد. از اين گذشته، به نحو غير مستقيم حالت اختلاف و دشمنانگى ميان شيعه و سنى و سياست روسيان و تركان را نسبت به ايران روشن مىسازد.
گرچه گویش سبزواری یکی از لهجههای فارسی دری است و سالیان دراز شلاق زبانهای ناهماهنگی چون زبان ترکی، مغولی، عربی و ... را بر شانه خود تحمل کرده و امروزه در قسمت نسبتا وسیعی از خاک ایران تکلم میشود، هرگز نمیتوان آن را از لهجههای دیگر زبان فارسی برتر دانست. وقتی از گویش سبزواری سخن گفته میشود و اختصاصات دستوری یا واژههای آن بررسی میشود، نباید این تصور پیش آید که با یک گویش صددرصد ثابت سروکار داریم و بین افراد مختلفی که با آن گویش تکلم میکنند، وحدت کلمه و لفظ برقرار است. در این کتاب لغات و اصطلاحات گویش سبزواری با شواهدی از اشعار محلی این شهرستان گردآوری شده است.