ژاک دریدا (Derrida, Jacques) با بنیان‌گذاردن رویکرد ساخت‌شکنی، هرگونه قطعیت معنا را رد کرد. دریدا معتقد بود که باید در رویارویی با هر متن، آن‌چه را تاکنون آشکار دانسته‌ایم، کنار نهاد و با شکستن آگاهانه شالوده متن، امکان بروز معناهای دیگرگونه را فراهم کرد. در داستان فرود، ظاهر امر از این قرار است که بر خلاف توصیه‌های مکرر کیخسرو مبنی بر نرفتن از راه کلات و درگیر نشدن با فرود، توس خودسرانه از راه کلات می‌رود و فرود را می‌کشد. در این جستار، با تحلیل داستان فرود بر مبنای نقد ساخت‌شکنی، کوشش شده که قرائتی دیگر از این داستان پیش روی خواننده قرار گیرد؛ به این ترتیب که با توجه به نشانه‌های درون‌متنی در شاهنامه، چنین به نظر می‌رسد که برخلاف ظاهر این داستان، کیخسرو‏، به فرود به چشم یک رقیب سرسخت می‌نگریسته‎؛ کسی که پور ارشد سیاوش بوده و بالتبع نسبت به تصدی مسند قدرت، اگر بیش‌تر از کیخسرو سزاوار نباشد، کم‌تر از او هم نبوده است؛ از این رو کیخسرو که از جانب فرود، احساس خطر می‌کرده، با طراحی دسیسه‌ای در پشت پرده با رجال حکومتی، در پی نابودی برادر خود برآمده است. او به بهانه انتقام از افراسیاب، سپاهی را به سپه‌سالاری توس، روانه مقر فرود می‌کند تا بزرگ‌ترین رقیبش در سلطنت را از میان بردارد. سپس برای فریب اذهان عمومی، چندی توس را در بند می‌کند و بعد او را آزاد می‌گرداند و به این ترتیب، موفق می‌شود بدون برانگیختن کوچک‌ترین سوء‌ظنی، بزرگ‌ترین رقیبش در سلطنت را از میان بردارد.

منابع مشابه بیشتر ...

60e06888b2d9c.jpg

داستان فرود از شاهنامه فردوسی

ابوالقاسم فردوسی

فرود فرزند سیاوش از همسر تورانی او جریره دختر پیران ویسه است. سیاوش در شهر سیاوش گرد با همسر دوم خود فرنگیس دخت افراسیاب می‌زیست و گرسیوز مهمان او بود. در این کتاب گزیده‌ای از داستان فرود سیاوش به همراه توضیحات لازم در این‌باره آورده شده است.

601fe579cca9a.png

ساخت‌شکنی در فرایند تحلیل ادبی

نصرالله امامی

ساخت‌شکنی یکی از پویاترین و جاذب‌ترین موضوعات در حوزه نظریه‌های ادبی است. نوشته‌هایی که در این زمینه به زبان فارسی موجود است، با همه ارج و ارزش خود، اغلب پیچیده، دشوار و دیریابند. هدف نویسنده در این کتاب در گام نخست، ساده‌سازی مفهوم ساخت‌شکنی و سپس کوشش برای تبیین بیشتر آن به کمک تحلیل داستانی از نظامی گنجه‌ای بوده است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5833f8c92b85d.PNG

نقد و بررسي داستاني از جيمز تربر بر اساس ديدگاه روان‌شناختي کارن هورناي ‌

محمود رضایی دشت ارژنه

جيمز تربر از داستان‌نويسان بزرگ معاصر امريکا و جهان است که او را بعد از مارک توين، بزرگ‌ترين طنزنويس امريکايي مي‌دانند. در اين تحقيق، يکي از داستان‌هاي معروف او با عنوان زندگي پنهان والتر ميتي با توجه به ديدگاه روان‌شناختي کارن هورناي، مورد نقد و بررسي قرار گرفته است؛ داستاني که بدون آگاهي از نقد روان‌شناختي، فهم آن، چنانکه بايد ممکن نيست. بر اساس ديدگاه روان‌شناختي کارن هورناي، والتر ميتي، شخصيت اصلي اين داستان، مي‌تواند بازتاب خود جيمز تربر باشد، شخصيتي که در زندگي واقعي بسيار بي‌عرضه، حقير و ناتوان است و از اين رو، تنها با توسل به تخيل مي‌کوشد کاستي‌ها و حقارت‌هاي خود را جبران کند.

پژوهش‌ها/نقد و نظریه ادبی پژوهش‌ها/پژوهش در ادبیات داستانی
مقاله
5815868bea1cf.PNG

رستم اژدها‌كش و درفش اژدها پيكر

محمود رضایی دشت ارژنه

اژدهاكشي از جمله مواردي است كه تني چند از پهلوانان نامي ايران از جمله رستم، بدان دست يازيده‌اند؛ چرا كه در گستره اساطير ايران، اژدها، نماد خشكسالي است و در واقع، كشتن اژدها نماد پيروزي ترسالي بر خشكسالي است. اما موردي كه در ايران با نماد خشكسالي بودن اژدها تناقض دارد، رستم دستان است. او اگر چه در خوان سوم، خود نيز به كشتن اژدها موفق مي‌شود، هم درفش او اژدها پيكر است و هم به نياي خود ضحاك (اژي دهاك اوستا) نيك مي‌بالد كه اين امر با اژدهاكشي او و نماد خشكسالي بودن اژدها در اساطير ايران تناقض دارد. نگارنده در اين جستار به اين نتيجه رسيده است كه درفش اژدها پيكر رستم و تقدس اژدها در ديدگاه او احتمالا تحت تاثير اساطير چين به ايران راه يافته است؛ از اين رو اژدهايي كه توتم رستم است و سخت آن را گرامي مي‌دارد برخلاف اساطير ايران، نماد باران و طراوت و ترسالي است.

مشاهیر ادبیات فارسی/فردوسی/پژوهش درباره فردوسی فرهنگ و تمدن/اسطوره و فرهنگ
مقاله