کتابخانه مجازی ادبیات

انقلاب مشروطیت و مجاهدت مجاهدان بزرگ به همراه ملت شجاع ایران پشت استعمار را خماند....اما دیری نپائید که انقلاب را به انحراف کشاندند، بزرگ مردان انقلاب را توسط شاه دست نشانده قاجار یا به دار آویختند یا به طریقی از میدان به در کردند. با این وجود ابرقدرتان آن زمان روس و انگلیس از قیام مردم و آتشی که زیر خاکستر بود و هر لحظه انتظار می رفت شعله ور شود بیم و هراس داشتند. وجود حکومتهای محلی و قیام گاه و بیگاه مردم در اطراف ایران چون لرستان کردستان گیلان راه چپاول را بر استعمارگران بسته بود. استعمارگران در طول تاریخ هماره سعی بر این داشته اند که بر این منطقه سیطره پیدا کرده دامنه نفوذ خود را بر دیگر نقاط ایران بگسترانند اما هربار با مقاومت دلاوران لرستان روبرو شده مجبور به عقب نشینی شده اند.در عصر ننگین سر سلسله پهلوی (رضاخان) بار دیگر این منطقه مورد تاخت و تاز قرار گرفت. سیصد هزار خانوار اعم از شهری و روستایی با دلاوری و رشادت کم نظیر در مقابل قوای مهاجم و دست نشانده بریتانیا ایستادند و دوازده سال مقاومت کردند. آنها با رشادت و بی باکی خود حماسه ها آفریدند.

گوینده این منظومه اسدالله منتخب السادات یغمایی متخلص به منتخب که از تبار یغمای جندقی شاعر قرن سیزدهم است و پدر حبیب یغمایی نویسنده و شاعر و مدیر مجله یغما. حماسه فتحنامه نایبی منظومه ای است درباره ظهور و قدرت گرفتن عیاران حلقه نایبی که در برابر بیدادا ناصرالدین شاه در شهر کاشان سر به شورش برداشتند و در ضمن زد و خوردها و ستیز و گریزهای فراوان و استیلا بر تعدادی از شهرها و روستاهای کویری به تدریج به اقتضای تعالیم سید جمال الدین اسد آبادی به قیام مشروطیت متمایل شدند و به مهاجران ملی پیوستند و جنگ کنان تا قصر شیرین و بغداد پیش رفتند و سران آنها با نقشه دولت انگلیس و بر سر همین ملتخواهی بر سر دار رفتند .

اين پژوهش، با بررسي پيوند ادبيات و هنر، درپي يافتن پاسخي براي اين پرسش است که دليل گستردگي اين پيوند در شعرهاي نظامي، به هنر شعر و شاعري برمي‌گردد ـ که قابليت جاي دادن ساير هنرها را در خود دارد ـ يا اينکه شاعر هنري به مانند نظامي، با آگاهي گسترده از هنرهاي گوناگون، اين گنجايي را در شعر ايجاد کرده است؟ ضرورت اين تحقيق، نياز پرداختن به مباحث ميان رشته‌اي و بينامتني است که امروزه در جامعه ادبي، فراوان احساس مي‌شود و سنجه ما در اين بخش، آميختگي و جريان‌سازي هنرها در شعر است و به همين دليل از برخي هنرها که تنها اشاره‌اي به آنها شده بود، گذشته‌ايم. آغاز پژوهش، بررسي ادبيات و هنر در مفهوم سنتي و خاص آن است و در ادامه با گريزي به تعريف هنر از ديدگاه نظامي، نمود هنرها در اشعار او برجسته مي‌شود.

به دست دادن متنی نزدیک به آنچه ساخته ذهن شاعر یا نویسنده بوده و قرابت بیشتری با نوشته او داشته باشد، از دغدغه‌های همیشگی پژوهشگران است. به همین دلیل آثار بزرگان ادب پارسی، به تصحیح و تنقیح چندباره می‌انجامد. اما این رویه درباره عبدالقادر بیدل انجام نگرفته است. این التفات اندک برای شاعری به عظمت بیدل که نقشی انکارناپذیر در رشد و گسترش زبان و ادبیات فارسی دارد، دور از انصاف می‌نماید. این پژوهش بر آن است تا با جستاری درباره کارهای انجام گرفته پیرامون کلیات بیدل، به معرفی سه نسخه خطی کتابخانه «مولانا آزاد» (دانشگاه اسلامی علیگر)، نسخه 1131 کتابخانه «رضا ـ رامپور» و نسخه 381 کتابخانه خدابخش «پتنا» بپردازد. شیوه انجام کار در بخش اول، مقایسه و نقد کارهای انجام شده این حوزه براساس نمونه‌های ارائه شده و در بخش دوم، واکاوی ویژگی‌ها، کاستی‌ها و برجستگی‌های هر نسخه دستنویس با ذکر دلایل نسخه‌شناسی و شواهد مثال است. ضرورت تحقیق، نبودن تصحیحی منقح از کلیات بیدل است و معرفی سه نسخه خطی، به عنوان نسخه‌هایی که قابلیت استناد در یک تصحیح علمی را دارد، نتیجه‌ای است که این پژوهش به دنبال آن است.