کتابخانه مجازی ادبیات

روی‌آوری به ادبیات جدید، به تقریب از اوایل مشروطیت در ایران آغاز شده است، با کتاب‌هایی نظیر سیاحتنامه ابراهیم بیگ زین العابدین مراغه‌ای و مسالک المحسنین میرزا عبدالرحیم طالبوف که در واقع داستان به صورت معمول و شناخته شده امروز نبود، بلکه داستان - مقاله یا مقاله‌ای رمان‌گونه بود که به قصد انتقاد از اوضاع اداری و اجتماعی روزگار نوشته شده بود. اساس این کتاب بر پنج بخش نگاشته شده است: قصه و قصه‌های عامیانه، داستان و داستان کوتاه، رمان، پیشکسوت‌های داستان کوتاه، نگاهی کوتاه به داستان‌نویسی معاصر ایران.

این کتاب تنها اثر کامل و مستقل ادوین میور درباره نقد ادبی است. ساخت رمان در حقیقت نتیجه یکی از بهترین مطالعات و بررسی‌های نظری درباره رمان است. در این کتاب نوعی وجوب متافیزیکی یافت می‌شود که خواندن آن انسان را به هیجان می‌آورد. محور اصلی کتاب، فصل درخشانی است که بر آن زمان و مکان نام نهاده شده است. میور با تواضع تمام می‌کوشد طرح‌ها را چنان که هستند شناسایی و طبقه‌بندی کند، نه آن‌طور که باید باشند . او می‌گوید: تنها چیزی که می‌تواند درباره رمان مطلبی به ما بگوید، همانا خود رمان است. این کتاب به نثری ساده اما مختصر و شاعرانه نوشته شده است

هدف پژوهش حاضر آن است که نشان دهد، سال‌‌هاي ابري، از جمله آثاري است که جامعه کرمانشاه را در اواخر دهه سي و اوايل دهه چهل، کاملا به تصوير کشيده است و در لا‌به‌‌لاي اين توصيفات، تقابل سنت و تجددخواهي را مي‌‌توان به‌ طور آشکارا، مشاهده نمود. علاوه بر اين، برجستگي برخي از مولفه‌‌هاي معنايي و تحليل‌‌هاي جامعه‌‌شناسانه نويسنده از حوادث، رنگ ‌و بوي آثار رئاليسم سوسياليستي، به آن بخشيده است. براي دست‌‌يابي به اين هدف، ابتدا به ‌طور اجمالي، به مارکسيسم و يکي از خوانش‌‌هاي آن، رئاليسم سوسياليستي و سير تاريخي آن اشاره شده، سپس، از آن جايي که اجتماع در اکثر موارد، علاوه بر پيش‌ زمينه اثر (محتوا)، در روساخت آن نيز تاثير مي‌‌گذارد و با عناصر بيروني اثر (فرم و ساختار) پيوند مي‌‌خورد، در دو بخش جداگانه، بازتاب اجتماع و رئاليسم سوسياليستي بررسي شده است؛ در بخش نخست، انعکاس برخي از نهادهاي جامعه مانند فرهنگ، سياست، اقتصاد، خانواده و مدرسه در محتواي اثر نشان داده شده و در بخش دوم، بازتاب آن در ساختار و بافت داستان با تکيه بر سه عنصر شخصيت، زبان و صحنه‌‌هاي داستان، مورد بررسي قرار گرفته است.

ادبیات، چه به عنوان یک علم و چه به عنوان هنر، شعب و گونه‌های گوناگونی را شامل می‌شود که این انواع در تقابل و ارتباط با یکدیگر نظام‌های نوینی را تشکیل می‌دهند و با محتوا و فرم‌های گوناگون به صورت انواعی تازه و مستقل شکل گرفته و عرضه می‌شوند. رمان یکی از گونه‌های ادبیات است که انواع گوناگونی را شامل می‌شود و محدوده و انواع آن تا حدی مشخص و تعریف شده است. اتوبیوگرافی نیز گونه‌ای دیگر از دانش‌های ادبیات است که آن نیز ویژگی‌ها و مختصات تعریف شده مختص به خود را دارد. قابلیت‌های بسیاری در انواع ادبی و ارتباط آنان با یکدیگر وجود دارد که یکی از این توانایی‌ها ترکیب انواع با یکدیگر و آفرینش نوعی مستقل از این ترکیب است. یکی از مصداق‌های این تلفیق (ترکیب انواع) «اتوبیوگرافی ـ رمان» است که از ترکیب دو نوع رمان و اتوبیوگرافی پدید آمده است. سال‌های ابری اثر علی اشرف درویشیان از سویی، تا حدودی دارای ویژگی‌های نوع رمان است که بیشتر در فرم اثر نمود یافته است و از سوی دیگر، از شاخصه‌های نوع اتوبیوگرافی بی‌بهره نمانده است که آن هم بیشتر در محتوای اثر جلوه پیدا کرده است. این مقاله بر آن است که اثر مذکور را نه به عنوان رمان، بلکه در قالب اتوبیوگرافی ـ رمان معرفی نماید.