غزالی مشهدی شاعر قرن دهم هجری و از شاعران مشهور دوره سلطنت شاه طهماسب صفوی است که به هندوستان کوچ کرد و به دربار خانزمان علیقلی خان، حاکم جونپور و سپس به دربار اکبر شاه گورکانی راه یافت و به مقام ملک‌الشعرایی دربار اکبر شاه نایل شد. غزالی در 930 هجری در مشهد به دنیا آمد و در سال 980 هجری در گجرات هندوستان از دنیا رفت. وی شاعری صوفی‌منش بود و مثنوی‌های عرفانی نیز سروده است. زبان ساده و روان بارزترین ویژگی شعر اوست. علاوه بر دیوان که شامل قصاید، غزلیات و ... است، مثنوی‌های متعددی را به او نسبت داده‌اند که عبارتند از: اسرار مکتوم، اسرار مکنونه، رشحات‌الحیات، مرآت‌الکاینات، نقش بدیع، مرآه‌الصفات، قدرت آثار، عاشق و معشوق، ساقی نامه‌ای نیز از او به جا مانده است. نقش بدیع از مثنوی‌های خوب اوست که مورد توجه اکثر تذکره‌نویسان واقع شده و چون دیگر آثارش چاپ انتقادی ندارد. نسخه‌های این منظومه در کتابخانه‌های مختلف دنیا به صورت خطی موجود است که کهن‌ترین آنها با تاریخ کتابت 982 (دو سال پس از مرگ شاعر) در کتابخانه طوپقاپوسرای ترکیه نگهداری می‌شود. نسخه‌ای که در این مقاله مورد مراجعه بوده در تاریخ 1020 کتابت شده است که در کتابخانه کاخ موزه گلستان (سلطنتی) نگهداری می‌شود . این منظومه که 950 بیت دارد به تقلید از مخزن‌الاسرار نظامی و در ایران سروده شده و به ترتیب به شاه طهماسب صفوی، خانزمان و اکبرشاه تقدیم شده است. در میان پنج حکایتی که در این منظومه آمده دو حکایت «عاشق بغدادی» و حکایت «مجنون و معشوقه‌اش» در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است. حکایت عاشق بغدادی به جهت روایت‌های گوناگون و متعددی که از آن در متون قرون پنجم به بعئ یافت می‌شود و حکایت مجنون و معشوقه‌اش به جهت بدیع بودن تمثیلی که در آن به کار رفته که تمثیل آینه نام گرفته است.

منابع مشابه بیشتر ...

65df52dae0cf2.jpg

تذكره علوي احوال و اثار 110 يكصد و ده گوينده فارسي زبان در مدح و منقبت علی (ع)

رضا ثابتی

کتابی که از نظر خوانندگان می گذرد مجموعه آثار گرانبهاییست که در طی قرنها در منقبت نابغه بزرگ بشریت علی (ع) گفته شده و مدتها وقت صرف آن گردیده تا از میان اوراق فرسوده کتابها اخراج و بعد از تطبیق و مقایسه با نسخ دیگر به این صورت در آمده است. اشعار این مجموعه از 110 گوینده انتخاب و بر هریک شرح حال کوتاهی افزوده شده عموما متعلق به کسانی است که از عهد صفویه به بعد در ایران ظهور کرده اند به دلیل آنکه مذهب تشیع تا روزگار سلطنت صفویه در ایران رسمیت نداشت و خواه و ناخواه شاعرانی که پیش از آن عهد می زیسته و به مذهب تشیع علاقه نشان می دادند به علت عدم آزادی از ساختن اشعار مذهبی خودداری کرده و اگر احیانا گوینده دست به چنین کاری میزد ناگریز از مدح خلفای دیگر بود چنانکه در یکی از قصائد سعدی این نکته کاملا آشکار است. پس در حقیقت ساختن اشعار مذهبی از عهد صفویه در ایران رواج یافت و ناگزیر مجموعه حاضر حاوی آثاریست که از آن عهد تا به امروز به وجود آمده است

6320931437481.jpg

بزم ادب

مرتضی هادوی فرد متخلص به نامی

کتاب بزم ادب سرشار از بدیهه، پند و لبخند، طنز و لطایف ادبی تذکره شرح حال و نمونه آثار قریب نهصد تن شعرای متقدم ایران و شعرای معاصر اصفهان همراه با بخشی از اشعار نامی از مولف و سراینده آن مرتضی هادوی فرد متخلص به نامی که در سال 1373 توسط انتشارات نامی چاپ شده است

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

62cfff133e528.jpg

منظومه نقش بدیع

غزالی مشهدی شاعر قرن دهم هجری و از شاعران مشهور دوره سلطنت شاه طهماسب صفوی است که به هندوستان کوچ میکند، به دربار اکبر شاه گورکانی میرود و به مقام ملک الشعرایی درباره وی نایل میشود. وی شاعری صوفی منش بود و مثنوی های عرفانی نیز سروده است. زبان ساده و روان بارزترین شعر اوست. علاوه بر دیوان که شامل قصاید، غزلیات و ... است مثنوی های متعددی را به او نسبت داده اند که عبارتند از: اسرار مکتوم، اسرار مکنونه، رشحات الحیات، مرآت الکاینات، نقش بدیع، مرآه الصفات، قدرت آثار، عاشق و معشوق، ساقی نامه ای نیز از او به جامانده است. نقش بدیع را میتوان بهترین مثنوی او دانست که مورد توجه اکثر تذکره نویسان واقع شده و به سان دیگر آثارش تاکنون چاپ انتقادی نداشته است. این منظومه را که 942 بیت دارد به تقلید از مخزن الاسرار نظامی و در ایران سروده و به ترتیب به شاه طهماسب صفوی، خانزمان حاکم جونپور و اکبرشاه تقدیم کرده است.

نظم/شعر کلاسیک/منظومه
کتاب
60e04f5dd7d3d.jpg

بیژن و منیژه (داستانی برگزیده از شاهنامه فردوسی)

داستان بیژن و منیژه اپیزودی است در حماسه بزرگ ملی ایران، شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی. رخدادهای این داستان مربوط به روزگار پادشاهی کیخسرو و دوران کین خواهی از قاتلان سیاووش است. بیژن و منیژه حماسه‌ای است که نقش اسطوره در آن کمرنگ است. در این داستان، حماسه ماجرایی عاشقانه می آفریند که خود سبب ایجاد صحنه‌‌های تازه‌ای می‌شود و در نهایت پیروزی بزرگ دیگری را بر دشمن پادشاهی ایران پدید می‌آورد. در شرح و توضیح لغات و عبارات متن، سعی شده است ابتدا با دقت در موارد مشابه و مکرر آنها در سرتاسر شاهنامه، با استفاده از فرهنگ ولف، کاربردها و مفاهیم متفاوت آنها برای نگارنده روشن شود و سپس با مراجعه به متون تاریخی، و متون تحقیقی درباره زبان، فرهنگ، دین و اسطوره‌های ایران باستان، مطالبی که به فهم بهتر متن کمک کند، آورده شود.

نظم/شعر کلاسیک
کتاب