ادبیات در حصر عقلی به چهار نوع ـ فقط ـ منحصر است. این چهار نوع، انواع ادبی را به ما میشناساند. ادب حماسی، غنایی، تعلیمی و داستانی. هر یک از انواع مذکور در دورن خود منقسم به شکلهایی است که در اینجا از آن شکلها بحثی نمیکنیم. ادبیات حماسی و غنایی و داستانی در بین ملل مختلف نمونهها و پیشینهها دارند چنانکه نمونه ادب حماسی فارسی، شاهنامه است. در زبانهای لاتین اودیسه و ایلیاد است و در بین ملل سامی از گیل گمش میشود یاد کرد. همچنین ادبیات غنایی و داستانی، هم در فارسی نمونههای زیاد دارد مثل شعر حافظ و دیوان شمس، خسرو و شیرین نظامی، هم بین ملل مغرب زمین و هم بین عربها از دیرباز نمونههای ادب غنایی را میشناسیم مانند معلقات سبع .... نوع ادب تعلیمی، تنها نوع ادبی است که از حیث زمان و نیز گستردگی نمونهها، در ادبیات فارسی بیهمتاست. نه عربها و نه غربیها چنین گستردگی و هنرنمایی را در این نوع بخصوص ادبی نداشتهاند و شاید کمتر ملتی در دنیا به اندازه ایرانیان این نوع بخصوص را در شیوههای ادبی خود بکار گرفته باشد.
شاید بعضی ها تصور نمایند که آثار بجای مانده فرهنگی از ادوار مختلف و زمانهای متفاوت فقط مربوط به مردان بوده و زنان هیچگونه نقشی در آفرینش ادب و فرهنگ نداشته اند در صورتیکه زنان زیادی در این جهان پهناور آفرینندگان آثار بزرگی شده اند. وقتی در آثار و احوال بانوان شاعره این کشور شعر و ادب پرور مطالعه می نمائیم و بزرگانی چون رابعه، مهستی و پروین اعتصامی را مانند ستارگان درخشانی در آسمان ادبیات کشور مشاهده می کنیم بر خود می بالیم که در کنار مردان نام آور میدان شعر و ادب بودند زنانیکه کم از مردان نبوده و مایه مباهات و افتخار این سرزمین بوده اند. صاحب لباب الالباب وقتی از رابعه قزداری سخن به میان میآورد گوید: رابعه اگر چه زن بود اما به فضل بر مردان جهان بخندیدی، فارس هر دو میدان و والی هر دو بیان، بر نظم تازی قادر و در شعر پارسی بغایت ماهر...
شاید بعضی ها تصور نمایند که آثار بجای مانده فرهنگی از ادوار مختلف و زمانهای متفاوت فقط مربوط به مردان بوده و زنان هیچگونه نقشی در آفرینش ادب و فرهنگ نداشته اند در صورتیکه زنان زیادی در این جهان پهناور آفرینندگان آثار بزرگی شده اند. وقتی در آثار و احوال بانوان شاعره این کشور شعر و ادب پرور مطالعه می نمائیم و بزرگانی چون رابعه، مهستی و پروین اعتصامی را مانند ستارگان درخشانی در آسمان ادبیات کشور مشاهده می کنیم بر خود می بالیم که در کنار مردان نام آور میدان شعر و ادب بودند زنانیکه کم از مردان نبوده و مایه مباهات و افتخار این سرزمین بوده اند. صاحب لباب الالباب وقتی از رابعه قزداری سخن به میان میآورد گوید: رابعه اگر چه زن بود اما به فضل بر مردان جهان بخندیدی، فارس هر دو میدان و والی هر دو بیان، بر نظم تازی قادر و در شعر پارسی بغایت ماهر...