کتاب «کشف المحجوب» که در واقع پردهگشای اسرار حیات و درون گروهی از عاشقان و شیفتگان جمال محبوب ازلی و ابدی است، جلوهگاه ایمان و ذوق و دانش بزرگمردی است که گرچه شرح کاملی از احوال وی در دست نیست، ولی همین اثر عظیم نماینده وسعت اطلاعات او در علوم قرآنی و احادیث و عرفان است. در این کتاب خلاصهای گویا از شرح زندگی افراد مندرج در کتاب «کشف المحجوب» هجویری ارائه شده و علاقمندان و عرفانپژوهان را در شناخت هرچه بهتر مندرجات کتاب بهویژه شخصیت عارفان و مشایخ راهنما است.
«کشف المحجوب» هجویری از قدیمیترین تألیفات شناخته شده در تصوف است که اهمیت آن در چند دهه گذشته از دیدگاههای گوناگون بررسی شده است. حاصل این پژوهشها برمینماید که این کتاب از کهنترین متون مدون و منظم در عرفان نظری و عملی و نیز وحدت وجود است.
با آنکه سعدی یکی از نامآورترین چهرههای جاودانی ادب فارسی است، اما از ویژگیهای زندگی شخصی و اعتقادی او اطلاع کمی در دست است. قرن هفتم ـ عصر سعدی ـ دوران سلطه اندیشههای صوفیانه است. به طوری که در آثار سعدی هم به وفور به اینگونه تفکر برمیخوریم. آیا سعدی خود عارف، صوفی یا درویش بوده است. آیا چنانکه شادروان صدرالدین محلاتی (استاد سابق دانشگاه شیراز) در کتاب مکتب عرفان سعدی ادعا کرده است، شیخ شیراز، صوفیی بوده که از دست شهاب الدین سهروردی (م 632) خرفه گرفته؟ در این نوشتار سعی شده پرده از این معما برگرفته شود و امید که خوانندگان را به کار آید.