کتابخانه مجازی ادبیات

این نوشته از علامه محمد قزوینی در باب چاپ اولین تصحیح از کتاب نفثة المصدور درباره مؤلف کتاب و سایر مطالب آن است. نفثة المصدور اثر شهاب الدین محمد زیدری نسوی از شاهکارهای نثر فنّی، مصنوع و مزیّن فارسی است. محتوای این کتاب که بدون مقدمه آغاز می¬شود و به یکباره به انتها می¬رسد، به نظر می¬رسد غلیان احساسات نویسنده است که در متنی مخیّل با زبانی آهنگین به وقوع پیوسته است.

روزگاری که در آن به سر می‌بریم، عصر تقابل جدی فرهنگ‌های گوناگون است. در غوغای این رویارویی، کشوری می‌تواند استوار و پا برجا بماند که علاوه بر قدرت اقتصادی، دارای فرهنگی ریشه‌دار و زبانی پویا باشد. از این رو، زبان به سبب پیوندی که با مسائل مربوزط به اندیشه و فرهنگ می‌یابد، از دیدگاه‌های گوناگون دارای اهمیت است. زبان، علاوه بر آنکه مهم‌ترین پدیده اجتماعی و بزرگ‌ترین ممیزه یک ملت از دیگر ملت‌هاست، وسیله پیوستگی مردمان یک کشور با نسل‌های گذشته آن سرزمین محسوب می‌شود.

براي فهم هرچه بهتر ادب فارسي، شناخت اصطلاحات عرفاني از ضروريات است؛ چرا كه عرفان و انديشه عرفاني جان مايه ادب فارسي است. از جمله اصطلاحات عرفاني، فتح و فتوح و فتح باب است كه به صورت گسترده‌اي در متون گوناگون كاربرد داشته است. در اين پژوهش با توجه به معاني مختلفي كه در جستجو و بررسي كاربرد «فتح و فتوح و فتح باب» از متون استخراج شده، سير تطور فكري و معنايي تفاسير و تاويلات عرفاني در اين مورد را از بدو پيدايش آن تا مرحله اوج و كمال و باز افول آن از نظر شخصيت‌هاي برجسته عرفاني و ادبي به صورت خلاصه نشان مي‌دهيم. اصطلاحات «فتح» و «فتوح» و «فتح باب» در بعضي جاها به جاي يكديگر به كار رفته و گاهي يكي از آنها به جاي هر سه اصطلاح به كار رفته است. با مطالعه امهات متون عرفاني و تحليلي كه از «فتح و فتوح» و «فتح باب» به دست آمده است، بايد گفت كه اصطلاح «فتح» از واژه‌هاي قرآني است كه عرفا و ادبا آن را از قرآن اخذ كرده، معاني مختلف تاويلي و تفسيري بر آن حمل كردند. نهال معنا و مفهوم عرفاني اين اصطلاحات كه از آبشخور قرآن سر برآورده بود، در گذر زمان به صورت درختي تنومند و پربار با شاخ و برگ‌ها و ميوه‌هاي رنگارنگ در آثار عرفاني ادب فارسي جلوه كرد و در نزد مولانا به كمال خود رسيد.