کتابخانه مجازی ادبیات

برای بررسی و شناخت واژه بهتر است به مطالعه و ارزیابی تمامی ابعاد مهم و جنبه‌های زبان‌شناختی و کاربردی آن پرداخت و به دنبال تعریف خاصی نبود؛ این رویکرد یکی از اهداف اصلی این کتاب بوده است. یکی دیگر از اهداف عمده کتاب، بررسی فرهنگ‌های لغت موجود و ارائه معیارهای صحیح و کلی برای تدوین فرهنگ عمومی و فرهنگ یک‌زبانه فارسی است که بتواند فرهنگ لغت را از یک مجموعه کتاب یک یا چندجلدی نفیس که تنها زینت‌بخش کتابخانه‌های شخصی یا عمومی لوکس باشد، مرجعی همه‌جانبه و کارآمد برای نیازهای گوناگون واژگانی کاربران آن تبدیل کند. بنابراین این کتاب به طرح معیارهای همگانی فرهنگ‌نگاری به طور مبسوط و به‌ویژه فرهنگ عمومی تک‌زبانه فارسی مبادرت کرده است.

این اثر چهل و هشتمین اثر از مجموعه شرق‌شناسی رم است که زیر نظر گراردو نیولی ایران‌شناس شهیر ایتالیایی منتشر می‌شود. این دفتر مجموعه مقالات همایش بین‌المللی فرهنگ‌نگاری ایرانی میانه است که به تاریخ 11ـ9 آوریل 2001 در دانشگاه رم «لاساپینزا» برگزار شد و در سال 2005 میلادی به کوشش کارلوج. چرتی و ماوروماجی به چاپ رسید. در این نوشته ابتدا عنوان همه مقاله‌های این مجموعه را می‌آوریم، سپس به معرفی و بررسی چند مقاله می‌پردازیم.

میرزا محمد صادق، معروف به ادیب الممالک فراهانی، از نام دارترین شاعران عصر مشروطه است. این مقاله به بررسی چگونگی طنز و گونه‌های هم خانواده ـ هزل و هجو ـ و تحلیل محتوای آنها در آثار شاعر پرداخته است. سیر تاریخی طنزهای ادیب، در سه دوره پیش از انقلاب مشروطه، دوره بیداری و انقلاب، و دوره سرخوردگی از انقلاب بررسی شده است. قالب‌ها و زبان طنز ادیب الممالک، شیوه‌ها و شگردها، تازگی‌ها، آماج‌ها و آسیب‌شناسی طنزهای او از بخش‌های دیگر این مقاله است.

از مهم‌ترين ويژگي‌هاي شعر مهدي اخوان ثالث (1307-1369) روايي‌بودن آنهاست؛ اما آنچه به شعرهاي‌روايي او برجستگي ويژه‌اي مي‌بخشد و آن را از آثار شاعران معاصرش متمايز مي‌سازد، شيوه‌ها و شگردهاي او در روايت است. وي در شعر از عنصر روايت به گونه‌اي خاص استفاده کرده است که با وجود نقش برجسته بسياري از شگرد (تکنيک)‌ها، ساختارروايي شعر هرگز لطمه‌اي به جوهر شعر نمي‌زند. به عبارت ديگر، در آثار او بيش از آنکه شعر در خدمت روايت داستاني قرار گرفته باشد، عناصر داستاني و روايي به خدمت شعر درآمده‌اند. اين مقاله به بررسي و تحليل شگردهاي روايت شامل: شخصيت‌پردازي، گفت وگو، توصيف، فضاسازي، شيوه آغاز روايت‌ها، شيوه‌هاي بيان نمايشي، نقطه اوج و فرود، مرحله گذار در منظومه‌هاي روايي اخوان ثالث مي‌پردازد و کارکرد ويژه هر يک را در شعر او نشان مي‌دهد.