هندیها در روزگاران کهن برای زبان و ادب فارسی زحمتهای فراوانی کشیدهاند که ذکر همه آنها بیشک در این مجال اندک آسان نیست. به مناسبت مجلس بزرگداشت پرفسور امیر حسن عابدی استاد ممتاز و بازنشته دانشگاه دهلی درروز 29 بهمن ماه 1370 در تالار تاگور پارهای از خدمات هندیان در ادب فارسی بیان شد که در این مقاله آورده شده است.
زبان و ادبیات فارسی به عنوان دومین زبان جهان اسلام و زبان حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی، با هزاران آثار گران سنگ در زمینه های مختلف ادبی، عرفانی، فلسفی، کلامی، تاریخی، هنری و مذهبی همواره مورد اعتنا و اعتقاد ایرانیان و مردمان سرزمینهای دور و نزدیک بوده است. این حضور و نفوذ حکایت از آن دارد که در ژرفای زبان و ادب فارسی آنقدر معانی بلند و مضامین دلنشین علمی، ادبی، اخلاقی و انسانی وجود د ارد که هر انسان سلیم الطبعی با اطلاع و آگاهی از آنها، خود به خود به فارسی و ذخایر مندرج در آن دل میسپرد. از این رو برای سازماندهی تقویت و توسعه زبان و ادب فارسی در خارج از کشور شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی را بنیاد نهاده و شورا هم بر اساس وظایف محوله، ایجاد هماهنگی، سیاست گذاری هدایت و برنامه ریزی در باب زبان و ادب فارسی را وجهه همت خود قرار داده است. دبیرخانه شورا دست به اقدام پژوهشگرانه ای در زمینه شناخت آخرین وضعیت زبان و ادب فارسی در کشورهایی که فارسی به آن سرزمینها پا نهاد، زده است و این مهم در مدتی کوتاه جامه عمل پوشیده و نتیجه آن اینک به صورت تنظیم و تدوین پژوهشنامه هایی درباره کشورها با عنوان "زبان فارسی در جهان" انتشار می یابد. این دفتر جلد اول از این مجموعه است با عنوان " زبان و ادب فارسی در جهان، انگلستان"
زبان و ادبیات فارسی به عنوان دومین زبان جهان اسلام و زبان حوزه فرهنگ و تمدن ایرانی، با هزاران آثار گران سنگ در زمینه های مختلف ادبی، عرفانی، فلسفی، کلامی، تاریخی، هنری و مذهبی همواره مورد اعتنا و اعتقاد ایرانیان و مردمان سرزمینهای دور و نزدیک بوده است. این حضور و نفوذ حکایت از آن دارد که در ژرفای زبان و ادب فارسی آنقدر معانی بلند و مضامین دلنشین علمی، ادبی، اخلاقی و انسانی وجود د ارد که هر انسان سلیم الطبعی با اطلاع و آگاهی از آنها، خود به خود به فارسی و ذخایر مندرج در آن دل میسپرد. از این رو برای سازماندهی تقویت و توسعه زبان و ادب فارسی در خارج از کشور شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی را بنیاد نهاده و شورا هم بر اساس وظایف محوله، ایجاد هماهنگی، سیاست گذاری هدایت و برنامه ریزی در باب زبان و ادب فارسی را وجهه همت خود قرار داده است. دبیرخانه شورا دست به اقدام پژوهشگرانه ای در زمینه شناخت آخرین وضعیت زبان و ادب فارسی در کشورهایی که فارسی به آن سرزمینها پا نهاد، زده است و این مهم در مدتی کوتاه جامه عمل پوشیده و نتیجه آن اینک به صورت تنظیم و تدوین پژوهشنامه هایی درباره کشورها با عنوان "زبان فارسی در جهان" انتشار می یابد. این دفتر جلد هشتم از این مجموعه است با عنوان " زبان و ادب فارسی در جهان، ایتالیا"
تاریخ بیهقی یا تاریخ مسعودی نام کتابی نوشته ابوالفضل بیهقی است که موضوع اصلی آن تاریخ پادشاهی مسعود غزنوی پسر سلطان محمود غزنوی است. این کتاب علاوه بر تاریخ غزنویان، قسمتهایی درباره تاریخ صفاریان، سامانیان و دوره پیش از پادشاهی محمود غزنوی دارد. نسخه اصلی کتاب حدود ۳۰ جلد بوده است که به دستور سلطان مسعود بخش زیادی از آن از بین رفتهاست. و از این کتاب امروزه مقدار کمی (حدود پنج مجلد) بر جای ماندهاست.
کتاب یکی از تجلّیات مبارک تمدن بشری در ازای زندگی و تکامل معنوی اوست که در ایران زمین سابقهای بسیار طولانی دارد. از پیش از اسلام آگاهی کافی نداریم ولی در دوره اسلامی از کتاب و فهرستنویسی برای کتابخانهها اطلاعاتی مستند به دست داریم. "کتاب" و "تعلیم "در تمدن اسلامی پایگاهی، رفیع دارد تا بدان اندازه که نخستین پیام پروردگار به رسول اکرم ص با" اقرأ" آغاز میگردد و در آن به آموختن و تعلیم سفارش میشود، نیز درکلام الهی" قلم" یعنی وسیله کتابت مورد سوگند قرار میگیرد و حدود سیصد وبیست بار واژه کتاب و مشتّقات آن به کار میرود. جانشینان پیامبر اکرم نیز برای کتاب ارجی فوقالعاده قائل بوند. مولای متقیان "کتابها" را یعنی در حقیقت کتابخانه را به گردشگاه دانشمندان تعبیر میکند و نیز از قول امام جعفر صادق (ع) نقل کردهاند که :جان و روح انسان بر نبشتار تکیه کرده و بدان آرام میگیرد. از سویی دیگر ایرانیان نیز خود تمدنی بسیار قدیمی داشتند، متخصصان خط شناس نخستین خطی را که در ایران باستان سابقهای تاریخی داشته، خط "دین دبیره" دانستهاند که کتاب اوستا به آن خط نگارش یافته و طبق اسناد معتبر اختراع آن را دو هزار سال پیش از میلاد مسیح دانستهاند. پیدایی خط، وجود اسناد مکتوب را تأیید میکند علاوه بر اسناد اوستا بسیاری کتابها و نوشتههای دیگر حداقل مانند فرمانهای حاکمان و نامههای فرمانروایان وقت و همچنین کتابهایی در زمینههای سیاست و ارشاد مردم و غیره وجود داشته است، شکی نیست که این نوشتهها و کتابها به پیش از اختراع کاغذ برمیگردد و ما شواهد و اسناد معتبری نیز از نوشتن بر روی الواح گل پخته یا پوست درخت یا پوست گاو و سنگ و غیره در دست داریم که بسیاری از آنها تاکنون نیز باقی مانده است. نوشتهاند: زردشت در سال سی ام پادشاهی گشتاسب اوستا را با خطّی زرین بر روی دوازده هزار پوست گاو بر گشتاسب عرضه داشت. از دو زبان مشهور دوره باستانی ایران یعنی اوستایی و فارسی باستان اثاری برجای مانده است که قدیمیترین آثار مکتوب زبان اوستایی متعلق به حدود هشت تا ده قرن پیش از میلاد و قدیمیترین آثار مربوط به زبان فارسی باستان متعلق به قرن پنجم پیش از میلاد است. شکی نیست که در کشوری کهنسال و باستانی چون ایران، کتاب و کتابت عمری به درازای تمدن و تاریخ آن دارد.