درّة التاج لغرة الدَباج با نام کوتاه درةالتاج دانشنامه‌ای فلسفی به زبان فارسی‌است و به دست قطب‌الدین شیرازی (۶۳۴–۷۱۰ق) تألیف شده‌است. درةالتاج را در موضوع و جامعیت با شفای پسر سینا که به زبان تازی‌است مقایسه می‌کنند.به گواهی برخی از اسناد، قطب الدین این کتاب را در حوالی سال ۷۰۵هجری قمری به نام و خواهش یک امیر فومنی به نگارش در آورد. این حاکم امیره دّباج بن فیلشاه بن رستم بن دبّاج نام دارد که از جمله امیران و شاهزادگان فومنی مقتدر قرن هفتم هجری به شمار می رود و از خاندان حکومتگر اسحاقوند محسوب می شد.قطب‌الدین کتاب را به نام یکی از امرای بیه پس گیلان تألیف کرد چنان که از نام کامل آن بر می‌آید. حکومت این دباج بر دست محمد خدابنده الجایتو در سال ۷۰۶ برچیده شد. از این قرینه و دیگر قرینه‌ها تاریخ تألیف درةالتاج را پس از ۶۹۳ قمری و نه دیرتر از ۷۰۵ قمری می‌دانند. درة التاج کتابی است که اقسام مهم حکمت را از نظری و عملی بر طبق تقسیم ارسطو دربر گرفته و با اهم مزایای ایرانی آن علوم آراسته است؛ یا دایرة المعارفی است که نخست در فضیلت دانش و دانش‌جویی و دانش‌آموزی سخن رانده و سپس دوازده رشته علم که یک نفر حکیم را در قرن هفتم به کار بوده، به قسمی گرد آورده که در بسیاری از این علوم رساله مفرد هم بدین خوبی به دست نیست.

منابع مشابه بیشتر ...

663cd38d356af.jpg

متافیزیک

فلیسین شاله

کتابی که ترجمه آن اینک از نظر شما میگذرد رساله مختصری است که بیشتر برای تدریس در مدارس نوشته شده است. فلیسین شاله، دراین رساله موجز سعی کرده است چنانکه شیوه اوست تمام مسائل مهم متافیزیک را با بیان ساده و دلپذیری مطرح و تقریر کند. بیان او در مورد مباحث فلسفی بیان یک فیلسوف نیست بیان یک معلم است. بیان او در مورد انتقاد، معتدل و در قضاوت، محتاط جلوه می کند. اقوال و آراء را با بیان ساده و موجزی تقریر می نماید و در همه حال سعی دارد تمام مطالبی را که درباره هر کدام از مسائل متافیزیک گفته اند، تا حدامکان جمع و نقل نماید. معذلک بدون سابقه ذهنی درک مطالب او دشوار خواهد بود. خواننده این کتاب وقتی به خوبی می تواند این مسائل مهم و دقیق و مبهم را درک کند که با جمال از تاریخ فلسفه را می توان توصیه کرد. خواننده ایرانی در چنین مواردی می تواند به کتاب نفیس "سیر حکمت در اروپا" مراجعه نماید.

64a41ff2284f6.jpg

فرهنگ اصطلاحات منطقی

محمد خوانساری

فرهنگ اصطلاحات منطقى به انضمام واژه‌نامه فرانسه و انگليسى، اثر صاحب كتاب «منطق صورى»، محمد خوانسارى (اصفهان، 1300-1388ش، تهران) است كه نویسنده در آن، معانى واژگان و اصطلاحات علم منطق صورى را به‌صورت الفبايى، مطرح و با استناد به منابع معتبر اين علم تعريف كرده است. او در پايان، معادل‌هاى اصطلاحات منطقى را به زبان‌هاى فرانسه، لاتين و انگليسى نيز آورده است. اين كتاب از دو مقدمه نویسنده (مقدمه چاپ دوم و اول)، علائم اختصارى و متن اصلى (شامل اصطلاحات منطقى از الف تا ياء) تشكيل شده است. در اين اثر در مجموع، معانى تعداد 779 واژه و اصطلاح توضيح داده شده است. روش نویسنده در اين اثر استناد مستقيم به منابع اصلى علم منطق است؛ به اين معنا كه براى شرح هريك از اصطلاحات، جمله يا جملاتى از كتاب‌هاى «أساس الاقتباس»، «الإشارات و التنبيهات»، «دانشنامه علائى»، «درّة التاج»، «الشفاء (المنطق)» «معيار العلم»، «منظومه» حاج ملا هادى سبزوارى و «النجاة» آورده و به همان اكتفا كرده و در توضيح، اندكى افزوده است. نویسنده گاه از نمودار نيز براى تفهيم مطالب استفاده كرده است