آن چه نه چندان شاخص شعر فارسی بعد از توهم شکست روایت به طور کامل از دست داد همان است که انگلیسی زبانها به Paraphrase میگویند و آن «متن منثور باز گفته شعر است که تنها دارای زبده عقاید و موضوع شعر به زبان روایتگر (نه شاعر) است یعنی یک روایت ساده از شعر به نثر است ـ هنگامی که چکیده مفاهیم شعر را به نثر بنویسیم» اما گاه شاعران تکنیکهای داستان را در شعر به کار میگیرند، همچنان که تکنیکهای نمایش و سینما را. و بررسی این تکنیکها چیزی غیر از مورد بالاست که البته نمیتواند بینیاز از آن باشد. این مقاله بر آن است تا کتاب «در آستانه» احمد شاملو را از همین زاویه باز بیند. شاملو شاعر مدرن ایرانی در یکی دو دهه اخیر همواره از رف بخشی از هموطنان خود به خاطر استفاده فراوان از ضمیر من و زاویه دید اول شخص مورد مؤاخذه قرار گرفته است؛ چیزی که در داستان شاید بیش از حد نیاز تبلیغ میشود.
در این کتابپژوهی، دو بخش مهم به تفصیل مورد بررسی قرار گرفتهاند: «کتاب و نویسندگی» و «کتابها و نویسندگان». در بخش اول کتاب، به مسائلی متنوع در زمینه ادبیات و نویسندگی پرداخته شده است. این موارد شامل ادبیات ارتجالی و چگونگی پیشرفت از بیشترنویسی به بهترنویسی، حقوق و نقش خواننده در فرایند خلق کتاب، اهمیت یک کتاب استاندارد، ادبیات لافزنی و اثرات منفی آن بر کیفیت ادبیات، مسئله حشو قبیح و تأثیر آن در افت ارزش ادبی یک اثر، و مسائل دیگری از این دست هستند. بخش دوم کتاب به نقد و معرفی چند کتاب مهم میپردازد. این کتب شامل عناوینی همچون "دانشنامهی امام علی (ع)"، "دانشنامهی امامت به گزارش اهل سنت"، "ترجمهی الحیاه"، "دایرهالمعارف تشیّع"، "فرهنگ شاعران زبان پارسی" و "نهجالبلاغهی الثّانی" هستند. در این بخش، کتب مذکور نقد و بررسی شده و معرفی شدهاند تا خوانندگان با آثار مهمی که در زمینه مذهب و ادبیات وجود دارند، آشنا شوند. این کتابپژوهی به تأکید بر اهمیت کتاب و نویسندگی در فرهنگ و ادب فارسی ارائه شده و به دنبال افزایش آگاهی و دانش خوانندگان در این زمینه میباشد.
یکی از شیوههای ابراز نظر در مورد قدرت و نظام سیاسی در دوره پهلوی دوم، سرودن شعر بود. از آنجایی که اختناق حاکم بر جامعه اجازه اعتراض و اظهارنظر صریح را نمیداد، بسیاری از افراد با استفاده از صنایع ادبی، چون کنایه، ایهام و ... در قالب شعر مخالفت خویش را با وضعیت موجود اعلام میکردند. از طرف دیگر تعدادی از طرفداران رژیم پهلوی نیز به وسیله شعر به تعریف از این رژیم میپرداختند. این کتاب اشعار مخالفین و موافقین رژیم پهلوی را با توجه به مبانی فکری آنها مطرح کرده و مضامین و معانی هرکدام را مورد بحث قرار داده است.
منظومه »ایکور» اثر گاوین بنتاک، شاعر انگلیسی، با ترجمه احمد میرعلایی در مجلات زندهرود و مفید و همچنین در سال 82 به شکل کتاب توسط نشر یوشیج منتشر شده است. شعر، با روای جمعی «ما» آغاز میشود و سپس از زبان ایکاروس تا پایان ادامه مییابد به نحوی که گاه خطاب شخصی و نمایشی و گاه گزارشی است. گزارشها از درون و بیرون ایکاروس صورت میگیرد و خطابها بیشتر خطاب به خود است و به این ترتیب زاویه دید، از خودگویی و تکگویی درونی تا تکگویی نمایشی، به تناوب در تغییر است اما به صورت سادهتر میتوان گفت بعد از بخش اول، مونولوگی است از ایکاروس فرزند ددالوس در هنگام سقوط به زمین. شعر از آن نظر اهمیت دارد که بر پایه یک اسطوره آشنا بنا شده است و از شیوه روایتی برخوردار است که ظاهری بسیار ساده و جذاب دارد و از این نظر آن را در میان اشعار اسطورهای دیگر برجسته میسازد.