یکی از ویژگی‌های غزلیات مولوی، وجود گفتگوهای مندرج در بسیاری از آنهاست. کاربرد گفتگو در بطن غزلیات، از منظر علم بدیع، استفاده از صنعت ادبی‌ای است که به آن صنعت «سؤال و جواب» گفته می‌شود. اما این گفتگوها در غزلیات مولوی به لحاظ ساختاری از اهمیت و تنوع ویژه‌ای برخوردارند. از مهم‌ترین ویژگی‌ها این است که در بسیاری از موارد گفتگو مرکز ثقل و درون‌‌مایه اصلی غزل را تشکیل می‌دهد. این مطلب مخصوصاً در مورد برخی از قصه‌واره‌ها، یعنی حکایت‌های کوتاه مندرج در برخی از غزلیات مولوی، قابل ملاحظه است. طرح برخی از این قصه‌واره‌ها را گفتگوی میان شخصیت‌ها تشکیل می‌دهد و کنش و واکنش شخصیت‌ها به گفتگوی میان آنها ـ که البته این گفتگو از اهمیت حیاتی برخوردار است ـ محدود می‌شود. علاوه بر این گفتگو در غزلیات مولوی مجال ویژه‌ای برای طنزپردازی به توسط او فراهم می‌کند و مولوی با استفاده از آن طنزهای بدیعی به وجود می‌آورد.

منابع مشابه بیشتر ...

64e9e7169597e.jpg

دو رساله در فلسفه اسلامی‌: تجدد امثال و حرکت جوهری‌، جبر و اختیار از دیدگاه مولوی‌

جلال الدین همایی

در این مجموعه، دو رساله کوتاه از حکیم "عمر خیام"، متن عربی و ترجمه فارسی به طبع رسیده است .در رساله اول، سه مسئله مطرح و پاسخ داده شده است .این مسائل درباره نفوس ناطقه، حوادث امکانی باطل، و اثبات وجود زمان به حرکت و حد حرکت، و سپس قائم نبودن حرکت به ذات خود، است .رساله دوم نیز "پرتوی عقلانی بر موضوع علم کلی "نام دارد .

64887b236c24a.jpg

چگونه فکاهی نویس شدم

لئونید لنچ

کتاب چگونه فکاهی نویس شدم تالیف لئونید لنچ در مورد سرگذشت او و مسیر نویسندگی اوست از زبان خودش. کتاب در سال 1352 توسط حبیبیان ترجمه و در انتشارات توپ منتشر شده است

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

57eac56dca93f.PNG

ارزش تخلص و كاربرد آن در شعر حافظ

علی محمدی آسیابادی

تخلص، تا آنجا كه به غزل مربوط مي‌شود، نام شعري شاعر است كه اغلب در بيت آخر غزل به كار مي‌رود. با آنكه غزلسرايان بزرگ، تخلص خود را در اكثر غزلياتشان آورده‌اند، ادبا چيزي درباره علت و ضرورت آن ننوشته‌اند. از آنجا كه در بلاغت و علوم ادبي ما، بين شاعر و گوينده شعر، تمايز قايل نشده‌اند، ماهيت نظري و ارزش زيبايي‌شناختي تخلص مجهول باقي مانده است. البته اين بدان معنا نيست كه شاعران بزرگ از ماهيت و ارزش تخلص غافل بوده‌اند، بلكه قراين نشان مي‌دهد شاعران بزرگي همچون حافظ، چه در انتخاب تخلص و چه در كاربرد آن معيارهايي داشته‌اند. كشف اين معيارها نه تنها ارزش و ماهيت تخلص را آشكار مي‌كند، بلكه به سبك‌شناسي شعر شاعر نيز كمك مي‌كند. تخلص در شعر هر شاعري علاوه بر كاركردهاي عمومي، ممكن است داراي كاركردهاي ويژه باشد. چنانكه در شعر حافظ، داراي كاركردهاي ويژه است. از مهمترين كاركردهاي تخلص در شعر حافظ، گسترش ايهام از درون شعر به بيرون شعر، يا به بيان ديگر، سرايان ايهام از شعر به شاعر است. در اين مقاله، كوشيده شده است ماهيت تخلص از طريق تحقيق در منابع مختلف بررسي شود و سپس ارزش زيبايي‌شناختي آن با تمايز ميان گوينده شعر و شاعر، و بررسي كاربرد آن در غزليات حافظ تبيين گردد.

مشاهیر ادبیات فارسی/حافظ/پژوهش درباره حافظ
مقاله
57bd28945f494.PNG

در نظربازی حافظ

علی محمدی آسیابادی

واژه «نظر» در شعر حافظ بسامد بالایی دارد و در هر کاربرد آن، طیفهای معنایی متفاوتی برجسته می‌شود؛ زیرا حافظ با توانمندی ویژه خود، از تمام ظرفیت‌های معنایی که این واژه در زبان فارسی و عربی دارد، استفاده می‌کند. او تعبیر شاعرانه «علم نظر» را با استفاده از همین ظرفیت‌های معنایی واژه می‌سازد و همه افراد را در کنش نظربازی سهیم می‌داند. اما در میان نظربازان، نظربازی او از لونی دیگر است. نظربازی حافظ، نظربازی در حوزه شعر و خیال شاعرانه است.

مشاهیر ادبیات فارسی/حافظ/پژوهش درباره حافظ
مقاله