کتابخانه مجازی ادبیات

از شرح حال شاعر بزرگ تبریز حکیم قطران به علت بعد زمان و نبودن مدارک کافی اطلاع صحیحی در دست نداریم. از طرفی تاریخ آذربایجان هم از اوائل شیوع اسلام تا قرن سوم و چهارم هجری به قدری تاریک است که به هیچ وجه از سلاطین و حکمدارانی که در آن دوره در این سرزمین فرمانروایی داشته اند خبر مضبوطی در دست نیست که بتوانیم با مراجعه به آن تواریخ کمکی به روشن کردن شرح حال این شاعر بنمائیم. قطران از قصیده سرایان درجه اول فارسی است و بیشتر طرز شعرای خراسان را بکار برده اشعار او در زمان دولتشاه معروف بوده است قصائدش متین است و در فنون لفظی تجنیس و ترصیع و ذوقافیتین بکار برده و قصاید مصنوعه در تمثیل همین فنون ساخته نیز در وصف وقایع و فصول و مناظر استادی نشان داده است و از رشته های حکمت نیز ؟آگاه بوده که غالب نویسندگان او را حکیم می نویسند و بعضی او را امام الشعرا و فخرالشعرا نوشته اند و اشعار او در زمان خود در شهرهای عراق و خراسان اشتهار داشته و او را باستادی شناخته و نظیر فرخی می دانسته اند...

مجموعه حاضر اشعار دکتر فرامرز نوریانی متخلص به "مظلوم" است که در سال 1312 چشم به جهان گشود و تحت تعلیم و تربیت مادری روشنفکر و پدری آزاده پرورش یافت. در سال 1338 موفق به دریافت دکترای پزشکی از دانشکده پزشکی اصفهان شد و در سال 1350 دکترای اعصاب و روان را از دانشکده پزشکی تهران کسب نمود. ایشان در سن 60 سالگی دار فانی را وداع گفت.

حکیم ازرقی نامش ابوبکر و اصلش از مرو است. پدرش اسماعیل وراق معاصر حکیم ابوالقاسم فردوسی بود. فردوسی هنگام فرار از سلطان محمود چون به هرات رسید، به خانه اسماعیل وراق نزول کرد و مدت شش ماه در منزل وی پنهان بود. شعر ازرقی از آن نظر حائز اهمیت است که این شاعر، شیوۀ تازه‌ای را در تصویرسازی ابداع کرده که بعداً شعرای دیگری از آن پیروی و آن را تکمیل کرده‌اند. این دیوان مشتمل بر قصاید، قصاید کوتاه، قطعه‌ها و رباعیات می‌باشد.

ابوبکر جعفر بن اسمعیل وراق هروی متخلص به ازرقی (درگذشت 465 هجری) شاعر دربار سلجوقیان هرات ‌بود. او که برخی از بهترین توصیفات طبیعت زبان فارسی را سروده است، در داستانسرایی و منظومه گویی نیز مهارت داشت و سندبادنامه و الفیه و شلفیه را به نظم درآورد. استفاده از معانی دقیق و خیالات باریک، وصف دقیق اشیا و تشبیهات مختلف در شعر ازرقی مشاهده می شود و سبک شعر او با شیوه فرخی و عنصری شباهت نزدیکی دارد. قصاید پراکنده ‌ای از وی برجای مانده است که اغلب در مدح دو تن از شاهزادگان سلجوقی است. دیوان حاضر که به تصحیح، تحشیه و تعلیقات علی عبدالرسولی رسیده، مشتمل بر قصاید، قطعات و رباعیات ازرقی است. این اثر در سال 1336 توسط انتشارات دانشگاه تهران در اختیار علاقمندان شعر و ادب فارسی قرار گرفت.