تاريخ حكماء الإسلام يا «تتمة صوان الحكمة»، كتابى است به زبان عربى نوشته ابوالحسن على بن زيد بيهقى، مشهور به «ابن فندق» و معروف به فريد خراسان، در موضوع زندگىنامه حكماى اسلام عموما و حكماى مشرقزمين؛ يعنى كسانى كه از بلاد شرقى ممالك اسلامى، مانند خراسان برخاستهاند؛ خصوصا حكماى متأخرين كه معاصر يا نزديك به عصر مؤلف بودهاند. اين كتاب، ذيلى است بر «صوان الحكمة» ابوسليمان محمد بن طاهر بن بهرام سجستانى منطقى. در اين كتاب، شرح حال 111 تن از دانشوران و حكماى اسلامى كه اكثر آنها بعد از تأليف كتاب حاضر مىزيستهاند، آمده و اسم و نسب و برخى از آرا و كتب آنها ذكر شده است. گفتنی است مؤلف در اين كتاب تنها به شرح احوال علما و حكما بسنده نكرده است، بلكه علاوه بر اين كار، يكى از اغراض عمده وى كه تقريبا در هر شرح حالى بدان ملتزم است، جمع اقوال و گفتههاى حكما و كلمات قصار يا بلند ايشان و فوايد حكيمانه ايشان نيز بوده است.
در این کتاب کوشیده شده تا درباره نکاتی درباره حافظ و شعر او بررسی صورت گیرد؛ از قبیل: بیان روند زندگانی حافظ برگرفته از متون و منابع معتبر علمی و تاریخی با استفاده از اشعار شاعران نوپرداز معاصر؛ نگاهی به ابعاد و زوایای شخصیت حافظ؛ چرایی تفأل به حافظ و چگونگی تفألزدن؛ تدوین فصلی با نام فرهنگ واژگان اشعار حافظ با بیش از دوهزار واژه؛ فراهم کردن فرهنگ اشارات و تعبیرات عرفانی اشعار حافظ با بالغ بر پانصد واژه.
کتاب «کشف المحجوب» که در واقع پردهگشای اسرار حیات و درون گروهی از عاشقان و شیفتگان جمال محبوب ازلی و ابدی است، جلوهگاه ایمان و ذوق و دانش بزرگمردی است که گرچه شرح کاملی از احوال وی در دست نیست، ولی همین اثر عظیم نماینده وسعت اطلاعات او در علوم قرآنی و احادیث و عرفان است. در این کتاب خلاصهای گویا از شرح زندگی افراد مندرج در کتاب «کشف المحجوب» هجویری ارائه شده و علاقمندان و عرفانپژوهان را در شناخت هرچه بهتر مندرجات کتاب بهویژه شخصیت عارفان و مشایخ راهنما است.