اهمیت مطالعه تاریخ زبانهای ایرانی تا آن حد است که از روی آن وقاعدی برای مطالعه مراحل تحول زبانهای دیگر نیز میتوان دریافت. این کتاب تنها به دوره اول زبان فارسی دری اختصاص دارد؛ یعنی از آغاز تا استیلای مغول و کمی پس از آن. در جلد دوم این کتاب نخست منابع و مآخذ، یعنی کتابها و رسالاتی که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته با ذکر علامتی که برای هر یک تعیین شده، معرفی میشود. این کتابها آثاری است باقیمانه از اوایل دوره اسلامی تا اواسط قرن هفتم هجری. از اینجا پس از ذکر انوع گویشهای ایرانی در طی هزارساله اخیر، بحث اصلی درباره زبان فارسی دری آغاز میشود و مختصات صرف و نحوی فارسی دری، یعنی زبان ادبی و رسمی ایران مورد مطالعه قرار میگیرد و این بحث با ساختمان فعل شروع میشود و سپس صرف فعل میآید که تا پایان جلد دوم ادامه دارد.
فرهنگ نویسی کاری دقیق، صبرآزما، پرزحمت و پیچیده به شمار می آید؛ ولی فرهنگ نویسان فارسی در هند با دلایل گوناگون همت بدان گماشته اند و در این کار سترگ نامهای پرآوازه را برای خودشان حفظ نموده اند. در رگویدا آمده است: «نیاکان پارسیها با هندیان پیوند و ارتباط داشتند.» پرفسور مکس میلر(MILLER) عقیده داشته است که: «نیاکان پارسیهای نخستین درهندوستان زندگی میکردند و پس از آن به ایران و قندهار هجرت کردند.»
دستور فرخ مشتمل بر دوکتاب است 1.صرف 2.نحو ، کتاب صرف مشتمل بر شش قسمت است و به شرح زیر: الف: اسم ب: صفت ج: ضمیر د: فعل ه: قیود و ظروف و: حروف. کتاب شامل سه فصل است فصل یکم در تعریف دستور و الفباء؛ فصل دوم بخش های سخن؛ فصل سوم تصریف یا گردش اسم. این جلد فقط راجع به اسم است
مجلد چهارم مجموعه هفتاد سخن با نام شیوه های نو در ادبیات جهان، سراسر به داستاننویسی و نوپردازی در شعر معاصر اروپا و آمریکا و آسیا اختصاص دارد و در آن مکاتب ادبی قرن بیستم، اعم از فوتوریسم، سورآلیسم، دادائیسم، کوبیسم و عموما مدرنیسم، تعریف و تشریح و بررسی شده است. دکتر خانلری که خود از نادره های روزگار ما در نقد علمی و یکی از مطرح ترین مکتبشناسان چند دهه اخیر است، در این مجلد که مشتمل است بر 3 بخش، با ده ها گفتار و نمونههای فراوان از داستانهای کوتاه و شعرهای معاصر فرانسه، شوروی (بخش اروپایی و بخش آسیایی) انگلستان، آمریکا، آلمان، اتریش، اسپانیا، پرتقال، ایتالیا، یونان، اروپای شرقی، هند، چین، ژاپن و خاور دور الگویی ارایه کرده است برای همه کسانی که سالک و مشتاق این راهند
مجلد سوم از کتاب هفتاد سخن با نام ویژه از گوشه و کنار ادبیات فارسی، با تنسیقی آراسته، مشتمل است بر 4 بخش نکته هایی از ادبیات قدیم، نثر فارسی معاصر، از خاطرات ادبی، دکتر خانلری درباره صادق هدایت و تفنن های ادبی در بخش نخست نظریات و نقدها و گزارش های مولف پیرامون ادب پیش از اسلام، شاهنامه و شاهنامه پژوهی، داستان بیدپای (کلیله و دمنه نویافته)، و 13 شاعر بنام – عبید طنزپرداز تا حافظ تصویرساز، و نیز مباحثی درباره موسیقی و موسیقی دانان قدیم ایران آمده است. بخش دوم به بررسی شعر و نثر معاصر ایران و نقد داستان رنگین کمان وانداواسیلوسکایا تخصیص یافته است و بخش سوم به نگرش استاد خانلری درباره شخصیت اجتماعی صادق هدایت و آثار ادبی او اختصاص دارد. که بسیار خواندنی ااست. در بخش چهارم سه تفنن و طنز ادبی گرد آمده است. با نام های سفر هشتم سندباد، سرگذشت ماه و قصه اسب شا؛ که به ویژه در این قصه طنزآمیز مبانی اجتماعی و سیاسی اندیشه های دکتر خانلری نهفته است و پیداست که او رسم رسوبات تحکیم یافته، نه تنها با حاکمیت های سیاسی توتالیتر سر سازگاری نداشته، بلکه از هواخواهان برابری نیز بوده است. ما درنگ بر این قصه نوپرداخته را به همه نظریه پردازان و غمخواران مسایل اجتماعی توصیه میکنیم.