حافظ قرآن مجید را زیاد مطالعه میکرده و آن را حفظ داشته و تخلصش مشعر بر آن است و از بعض ابیاتش نیز همان معنی مستفاد میگردد: ندیدم بهتر از شعر تو حافظ بقرآنی که تو در سینه داری حافظ با ذوق لطیف که داشت، تعالیم حکمت را با آیات قرآنی تألیف مینمود و تطبیق ابیات غزلهای حافظ با آیات قرآنی مورد مطالعه و موضوع این کتاب است. چنانکه بعضی ابیات از غزلهایش حاوی آیات یک سوره بوده یا مربوط به یک آیه یا آیات مختلف از سوره مختلف بوده و بعضی ابیات دیگر که یک مصرع آن مربوط به آیه یا آیات مختلف از سور مختلف است و مصرع دیگران نیز مربوط به آیه یا آیات سور دیگر میباشد. نیز ابیاتی که کلمات مرکبه آن متعلق به آیات مختلف از سور مختلف و معانی آنها مربوط به آیات سور دیگر میباشد و گاهی چنان آیات قرآنی را در ادبیات غزلی خود حل نموده که شخص غیروارد متوجه آن نمیشود.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
رستم و اسفندیار برجستهترین، نیکترین و مهمترین پهلوانان شاهنامهاند؛ از اینرو برخورد این دو یل از وزن و حساسیت خاصی برخوردار است. اسفندیار شاهزادهای جوان است، با چشم به تختی که شایستگی آن را دارد. او برخلاف گشتاسب، نه یک موجود آزمند و متزلزل و فریبکار، بلکه دلاور شکستناپذیر و مقدسی اس تکه برای نیکترین دینها و اندیشهها شمشیر زده است. رستم در مقابل او، پهلوان قرون و ابرمردی است که تبلور تکاپو و رنج مردانه یک تبار است. در این کتاب افزون بر مقدمه، سه مقاله پیرامون رستم و اسفندیار و همچنین متن آن از روی نسخه شاهنامه چاپ مسکو آمده است.