هدف نویسنده در این کتاب آن است که نشان دهد هر حماسه ملی والاترین جلوه خودآگاهی تاریخی و بنابراین گونهای فلسفه تاریخ یک ملت است. پیداست که برای اثبات این مدعا، نخست باید مفهومهای خودآگاهی تاریخی، فلسفه تاریخ و حماسه بازشکافته شوند و سپس پیوند میان آنها از نظر منطقی استوار گردد؛ یعنی نشان داده شود که حماسه ملی جلوهای از خودآگاهی تاریخی، خودآگاهی تاریخی گونهای فلسفه تاریخ، و بنابراین حماسه ملی برابر با گونهای فلسفه تاریخ است.
این مجموعه شامل تمام شاهنامه است که برای راحتی خوانندگان جوان که به تاریخ و تمدن کشور خود علاقه دارند و می خواهند با شاهنامه آشنا شوند، به نثر ساده برگردانده شده و در سه بخش شامل: 1. بخش اساطیر 2. بخش پهلوانی 3. بخش تاریخی تنظیم شده است. بخش اساطیر از پادشاهی کیومرث شروع شده و تا مرگ فریدون ادامه دارد. بخش پهلوانی از پادشاهی منوچهر و ظهور خاندان سام شروع می شود و تا مرگ رستم و فرزندش فرامرز ادامه دارد و بخش تاریخی که با پادشاهی بهمن فرزند اسفندیار شروع شده تا مرگ یزدگرد و تسلط عربها بر ایران ادامه می یابد.
رستم و سهراب یکی از داستانهای غم انگیز شاهنامه است و داستان مرگ سهراب جوان را به تصویر میکشد که بر اثر جنگ با رستم، به دست پدر کشته میشود. سهراب پهلوان افسانهای در شاهنامه است که پدرش رستم و مادرش تهمینه دختر شاه سمنگان است. سهراب با سپاه تورانیان به نبرد ایران آمد و در جنگی تنبهتن با رستم کشته شد، درحالیکه همدیگر را نمیشناختند. تراژدی رستم و سهراب، تراژدی بیخبری است. کتاب حاضر شامل این عناوین است: فصل اول: حماسه ها، ساختار حماسه، خصوصیات عمده شعر حماسی فصل دوم: مختصات شاهنامه، دوره اساطیری، دوره پهلوانی، دوره تاریخی، حماسه سرایی پس از فردوسی فصل سوم: اسطوره چیست؟ حماسه و تراژدی، حماسه ها و اساطیر بابلی و سومری، حماسه گیل گمش، مهابهاراتا (حماسه ای از هند)، رامایانا، هومر و ایلیاد و اودیسه، انه اید (حماسه ای از روم)، دیگر حماسه های اروپایی، اعراب و حماسه فصل چهارم: سه دیدگاه بر حماسه رستم و سهراب، 1.دیدگاه استاد منوچهر مرتضوی، 2.دیدگاه استاد زرین کوب، 3.دیدگاه استاد مینوی، متن داستان رستم و سهراب.
این کتاب در سال 1993 در آلمان انتشار یافته و در سال 1996 به انگلیسی ترجمه شده است. اما صفات برجسته و ممتاز واقعی کتاب در روشدار و تحلیلی بودن، فشرده بودن، مستند بودن و منصف بودن آن است. موضوع این کتاب نظری است کلی و فشرده و موثق از فرهنگ ایران پیش از اسلام از زبان خود ایران و از طریق اسناد و مدارک. مولف به جای پرداختن به شرح رویدادهای متوالی جنگی یا تفسیرهای دلخواهانه، در آغاز هر بخش، یعنی آغاز فروانروایی هر دودمان، نخست به ارائه گواهیها از روی سنگنبشتهها، لوحههای کشف شده در تختجمشید و جاهای دیگر ، خرده سفالهای مکتوب و اسناد به دستامده از نسا (در ترکمنستان) میپردازد، سپس گواهی مورخان زمانه مانند هرودوت، گزنفون، پلوتارک، استرابو، طبری و ... بهره میگیرد ضمن آنکه با دیدگاهی نقادانه نیز به آنها می نگرد و آنگاه بر اساس این دادهها بررسی سازمان دولت، چگونگی ساختار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و روابط شاه با رعایای خویش و زندگی روزمره مردم در قلمرو شاهنشاهی را انجام میدهد.