تاریخ ادبیات در ضمن بیان تاریخ از دیدگاهی دیگر، فهرستی از اشخاص و آثار برگزیده است و مدخلی است برای مطالعات تکمیلی. کوشش نویسنده در این کتاب بر آن بوده تا مهمترین آثار شاعران و نویسندگان ایرانی از پیش از اسلام تا روزگار معاصر فهرستوار شمرده شود. طبعاً در این شمارش، تأکید بر آثاری است که آشنایی با آنها ضروریتر دانسته شده است.
هاشم اعتماد سرابی نویسنده کتاب، در مورد موضوع کتاب می گوید: این نوشته ها یک قسمت از مقالاتی است که در این چند ساله در روزنامه خراسان چاپ شده است، چیزهایی که پیرامون مسائل مختلف نوشته ام. که البته مثل نماز آن مردک گلستان چیزی نبوده که به کار آید. از سستی و نقص اما چرا باز به شکل کتابی در می آید منکه هنوز از رنج شرم "اسائه ادب" فارغ نیامده ام، واقعه ایست مشکلم... احساسی است و امیدی گنگ و خام و اگر با این همه، کمک کوچکی به درک درست شده باشد خود را ماجور یافته ام.
موضوع کتاب حاضر در مورد زندگی نامه امیر عنصرالمعالی کیکاووس نویسنده کتاب قابوسنامه تالیف غلامحسین یوسفی که توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است.
کتاب «اسرار التوحید» همانگونه که از نامش پیداست، در اصل به قصد بیان مقامات و احوال عرفانی شیخ ابوسعید نوشته شده، ولی بیگمان حاوی اطلاعات بسیار باارزش دیگر در باب تاریخ فکری، اجتماعی و سیاسی ایران است که به هیچوجه نمیتوان از آنها چشمپوشی کرد. نویسنده این کتاب محمد بن منور از نوادگان شیخ ابوسعید است که نسبش با سه واسطه به شیخ میرسد. ارزش ادبی این اثر تا بدان پایه است که خبرگان ادبی کشور، آن را یکی از سه متن برگزیده نثر فارسی دانستهاند. مبنای کار در این بازنویسی، چاپ و تصحیح استاد شفیعی کدکنی است. در اینجا اصل بر بازنویسی و سادهسازی متن بوده و دیگر دغدغه حفظ اصالت متن و ... در میان نبوده است.
«کشف المحجوب» هجویری از قدیمیترین تألیفات شناخته شده در تصوف است که اهمیت آن در چند دهه گذشته از دیدگاههای گوناگون بررسی شده است. حاصل این پژوهشها برمینماید که این کتاب از کهنترین متون مدون و منظم در عرفان نظری و عملی و نیز وحدت وجود است.