کتابخانه مجازی ادبیات

عظیم‌ترین شاهکار تاریخی که در عصر مغول به رشته تألیف درآمده و بزرگ‌ترین آثار ادبیات ایران کتاب «جامع التواریخ» تألیف خواجه رشیدالدین فضل‌الله است که شامل خصوصیات زندگانی و احوال مغول و عصر تسلط اینان است. این کتاب به امر غازان‌خان و اولجایتو در تحت سرپرستی وزیر معروف همدانی در سال 710 هـ.ق فراهم آمده و شامل سه مجلد است: جلد اول در تاریخ مغول، جلد دوم در تاریخ عمومی و عالم بنام اولجایتو، جلد سوم در جغرافیا. جلد سوم گویا از بین رفته یا تألیف نشده است.

عظیم‌ترین شاهکار تاریخی که در عصر مغول به رشته تألیف درآمده و بزرگ‌ترین آثار ادبیات ایران کتاب «جامع التواریخ» تألیف خواجه رشیدالدین فضل‌الله است که شامل خصوصیات زندگانی و احوال مغول و عصر تسلط اینان است. این کتاب به امر غازان‌خان و اولجایتو در تحت سرپرستی وزیر معروف همدانی در سال 710 هـ.ق فراهم آمده و شامل سه مجلد است: جلد اول در تاریخ مغول، جلد دوم در تاریخ عمومی و عالم بنام اولجایتو، جلد سوم در جغرافیا. جلد سوم گویا از بین رفته یا تألیف نشده است.

در میان آثار صوفیانه، اسرارالتوحید، هم از نظر محتوی و هم از نظر لطف تعبیر و شیوایی شهرتی بسزا دارد. خواننده کتاب در ضمن اطلاع از شرح حال ابوسعید ابی‌الخیر که داستان‌وار و به شیوه‌ای دلپذیر و شیرین تحریر شده است، با رسوم و عادات و طرز تشکیلات و اجتماعات صوفیه و مفهوم واقعی بعضی مصطلحات این فرقه از قبیل خلوت، ریاضت، مراقبت .....آشنا می شود.موضوع اصلی کتاب، زندگی‌نامه شیخ ابوسعید ابی‌الخیر است. این زندگی نامه مشتمل است بر ریاضتها و مجاهدتها و کرامتها و حالتهای شیخ. همچنین اسرارالتوحید از مایه اخلاقی قوی برخوردار است. نکات اخلاقی کتاب آنچنان شیوا و لطیف تعبیر شده است که حتی سخت‌ترین دلها را نرم می‌کند. اسرارالتوحید مشتمل بر سه باب است: باب اول در ابتدای حالت شیخ و باب دوم در وسط زندگانی شیخ، یعنی از زمان شروع به ارشاد تا هنگام وفات که شامل سه فصل است و از دو باب دیگر مفصل تر، و باب سوم در انتهای حالت او مشتمل بر وصایای شیخ و چگونگی وفات او و کراماتی که پس از وفات از او ظاهر شده است.

کتاب حاضر شامل دو کتاب اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی سعید و رساله حورائیه است. محمد به منور از نوادگان شیخ ابوسعید (440 – 375 ق) یک صد و سی سال پس از وفات شیخ این کتاب را در حالات و کرامات شیخ در سه باب نوشته و ابیات پراکنده ای را که بر زبان شیخ رفته، گرد آوردی کرده است. نثر این کتاب مرسل است. این کتاب علاوه بر زندگی نامه شیخ بوسعید و ذکر دیگر عرفا، ارزش تاریخی و اجتماعی خاصی دارد. بیان نویسنده بی بدیل است. رساله حورائیه را عبیدالله بن المحمود الشاشی (895 – 806 ق) معروف به خواجه احرار در شرح و توضیح رباعی شیخ ابوسعید با مطلع «حوراء به نظاره نگارم صف زد» نوشته است. این رساله شامل پنج صفحه از کتاب حاضر است. در پایان کتاب نیز فهرست اعلام، اماکن ترتیب داده شده است. کتاب حاضر را والنتین ژوکوفسکی مدرس زبان فارسی در پطرزبورگ تصحیح کرده و در سال 1899 میلادی به طبع رسید..