کتابخانه مجازی ادبیات

در میان کتب و رسائل پرارزش و محققانه زکریای رازی، کتاب «المنصوری» هم به لحاظ حجم نه‌چندان زیاد و هم به لحاظ جامعیت و ارائه مطالب در ده بخش اهمیت فراوانی دارد؛ بنابراین از دیرباز مورد توجه اهل فن در سراسر جهان اسلام و نیز اروپا قرار گرفته است. جایگاه ممتاز این کتاب و ضرورت دسترسی آسان به مفهوم و معنای اصطلاحات و لغات به‌کار برده‌شده در این کتاب را ایجاب می‌نمود؛ بنابراین کوشش‌هایی در این‌باره صورت گرفته که از جمله آنها باید به کتاب «مفید العلوم و مبید الهموم» اثر احمد بن محمد (ابن حشا» از حکیمان قرن هفتم مغرب اسلامی اشاره کرد که لغت‌نامه و فرهنگ اصطلاحات کتاب «المنصوری» را تهیه و تدوین نمود. کتاب حاضر ترجمه کتاب «مفید العلوم و ....» است.

همه آثار غزالی همانند احیاءالعلوم و کیمیای سعادت مفصل و پرحجم نیست، بلکه قسمتی از آنها رساله‌های کوتاه و مختصری هستند ولی پرمایه و پرمحتوا. از جمله رساله «الرسالة الدینیة» که ترجمه آن در این کتاب آمده و در انتساب آن به غزالی شک و تردیدی وجود ندارد. وی در این رساله یکی از مصادر مهم شناخت و معرفت آدمی، یعنی طریقه الهام و اشراق یا علم لدنی را مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار داده است. وی در این رساله نخست به بیان تعریف علم و عالم و معلوم پرداخته و آنگاه درباره نفس و روح انسان و تجرد و بقای آن و تمایز آن از بدن و نفس حیوانی و فرق میان اینها سخن به میان می‌کشد، سپس اقسام علوم و دانش‌ها را مورد بحث قرار داده و آنگاه به بررسی راه‌های گوناگون و طرق مختلف کسب علم و معرفت می‌پردازد.

کتاب حاضر یکی از کتاب‌های مجموعه چندین جلدی مقالات مجلات هنر و مردم، رودکی و فرهنگ و زندگی است که طی سال‌های 1341 تا 1358 منتشر می‌شده است. مقالات این مجلات در شاخه های مختلف علوم انسانی، از جمله هنر، سیاست، فرهنگ، تاریخ، ادبیات، علوم اجتماعی و ..... به صورت موضوعی و در قالب در اختیار پژوهندگان و علاقه‌مندان به این‌گونه مباحث قرار خواهد گرفت. هدف از انتشار دوباره این مقالات آشنایی نسل جوان با افکار و نظرات نویسندگان معاصر ایران و جهان در حوزه فرهنگ و هنر است. کتاب مردی برتر از عصر خویش: ابن سینا، نابغه جهان پزشکی شامل مقالات دکتر نجم آبادی است که در بیست و هفت شماره ماهنامه هنر و مردم- درباره ابن سینا: از تولد، کودکی، تحصیلات، مرگ و اشعار پارسی و تازی او تا نوشته‌های او درباره بیماری‌ها و خواص داروها و گزارش ترجمه آثار او در کشورها و زبان‌های مختلف و آثار چاپ شده او و مراسم هزاره ابن‌سینا، به همراه مقاله رستاخیز، نموداری از زندگی ابن سینا از حسین خدیوجم- به چاپ رسیده است.

این فرهنگ ظاهراً کهن‌ترین فرهنگ شاهنامه است که تاکنون باقی مانده است. ظاهرا مؤلف این فرهنگ در قرن ششم هجری می‌زیسته و بنابراین کتابش کهن‌ترین فرهنگ شاهنامه است. متن این معجم نشان می‌دهد که مؤلف اصلی آن شاهنامه فردوسی را خوانده، کلمات مشکل را بیرون کشیده و معنی کرده است. این معجم لغتنامه تقریبا کوچکی است که کلمات در آن بر اساس حرف آخر به ترتیب الفبا مرتب شده‌اند و غالبا با شواهد شعری از خود شاهنامه همراه است. در سراسر این فرهنگ به جز فردوسی از شاعری دیگر ذکری در میان نیست. در پایان دو ذیل بر این کتاب آورده شده که عبارتند از: شواهد لغت فرس اسدی از شاهنامه فردوسی و گزیده لغت شهنامه عبدالقادر.