کتابخانه مجازی ادبیات

محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

موضوع کتاب پیشینه خاندان باو، سرگذشت خاندان ساسانی است از کیوس تا سرخاب و گوشه ای از تاریخ گذشته طبرستان را روایت می‌کند. نگارنده چراغعلی اعظمی سنگسری است و این مقاله در ضمیمه مجله بررسیهای تاریخی شماره 4 سال هشتم به چاپ رسیده است.

شهریاران سلجوقی رؤسای لشکری و مربیان خود را که اغلب غلامان آنها نیز بودند و اتابک نامیده می‌شدند، به حکومت نواحی دوردست منصوب می‌داشتند. اینان و فرزندانشان در دوران ضعف سلجوقیان زمام فرمانروایی را به دست گرفته و سر به استقلال برمی‌داشتند و گاهی زیر لوای دیگر قدرتمندان فرمان می‌راندند. ارتقیان از این گروه از امرا می‌باشند. در این نوشتار که در ضمیمه مجله «بررسی‌های تاریخی» منتشر شده، به این حکومت و پایه‌گذاران آن پرداخته شده است.