کتابخانه مجازی ادبیات

این راهنما ریشه فعل‌های اوستایی و فارسی باستان و فعل‌های فارسی کنونی را که از آن ریشه‌ها گرفته شده، دربر دارد. نقشه کار این است که نخست ریشه فعل‌هایی که در نوشته‌های اوستا فارسی باستان به کار رفته با حرف‌های درشت سیاه داده شده و پس از آن صورت‌های گوناگونی که این ریشه‌ها به خود می‌گیرند در میان دو ابرو آمده و سپس معنا یا معناهای آن ریشه‌ها به فارسی داده شده است.

زبانی که امروز ما ایرانیان بدان گفتگو می کنیم کهن ترین یادگار زنده ایست از نیاکان ما که به دست ما سپرده شده است. زبان فارسی یکی از چند زبان کهن فرهنگی است که نزدیک 1400 سال پیش بنا بر نوشته مورخان سده چهارم هجری به همین نام فارسی با پارسی یا پارسی دری (زبان دربار شاهان) خوانده می شده است. پیش از آن هم صورت کهنه تر آن، که پیش از اسلام زبان رسمی کشور شاهنشاهی ایران بوده است، به نام پارسیک یا پهلوی خوانده میشده است. در ادامه، در مورد زبان اوستایی، فارسی باستان، زبان پهلوی، زبان فارسی میانه و سیر تحول زبان در ایران سخن به میان آمده است

گذشته نقلی و بعید در سغدی با ستاک گذشته یا صفت مفعولی فعل اصلی و فعل کمکی –dar «داشتن» ساخته می‌شود (8ar- در سغدی به دلیل تغییر انسدادی‌های واکدار به سایشی است). برای بیان گذشته نقلی متعدی، صورت‌های صرفی حال ساده 8ar- به صفت مفعولی، که در واقع ستاک گذشته است، اضافه می‌شود و برای گذشته بعید متعدی، صورت صرف شده ماضی غیر تام فعل کمکی 8ar- به کار می‌رود. قانون هم‌وزنی مصوت‌ها در زبان سغدی به گونه‌ای است که پایانه صفت مفعولی ستاک‌های سبک در حالت «رایی» حفظ می‌شود، اما در ستاک‌های سنگین می‌افتد. این پایانه u- است که از پایانه ایرانی باستان –am به جا مانده است.

بر پایه آموزه مانی، در آغاز پیش از آنکه جهان مادی به مرحله وجود رسد دو اصل برقرار بود: روشنایی و تاریکی (نیکی و پلیدی، روان و ماده). این دو اصل هر دو قدرتی یکسان داشتند و کاملا مخالف هم بودند. هدف این مقاله آن است که، با سنجش چهار نسخه مانوی «اقلیم روشنایی»، از دو واژه نادری که یک بار ذکر شده و معنایی مشکوک دارند تعبیری تازه ارائه کند.