اسفراین در دامه کوههای آلاداغ و جنوب غرب کوه شاهجهان قرار گرفته است. از شمال به شهرستانهای بجنورد و شیروان و از جنوب و جنوب غربی به شهرستان سبزوار، از مشرق به شهرستان قوچان و بخش سرولایت نیشابور و از غرب به شهرستان بجنورد محدود است. این منطقه از دیرباز در کنار دیگر شهرهای کهن خراسان بزرگ، جزء مراکز رواج و اشاعه زبان دری بوده است؛ اما سلطه اقوام و به تبع آن رواج زبان و فرهنگ آنان در خراسان که خاستگاه این زبان محسوب میشود، اثرات سوئی بر جای گذاشته که اسفراین هم از تأثیرات آن محفوظ نمانده است. این کتاب اختصاص به بررسی گویش این منطقه دارد. در این کتاب نزدیک به سه هزار واژه گردآوری شده که شامل همه ترکیبها و واژههای گویش نیست و واژههای زیادی به احتمال زیاد از نظر نویسنده دور مانده است.
سلیم نیساری در مقدمه کتاب در مورد دلیل گردآوری این مطالب می گوید: وقتی که چاپ کتاب "درس انشای فارسی" را آغاز می کردم به فکرم رسید که دفتری از بهترین نوشته های دانش آموزان کشور نیز تهیه و منتشر کنم. برای اینکه مقایسه ای بین نوشته ها به عمل آید و در ضمن تنوعی هم بین آنها موجود باشد و ذوق و سلیقه و طرز فکر هر دانش آموز نیز معلوم گردد عنوان "در برابر...؟" انتخاب گردید و به اطلاع دبیران محترم انشاء رسید تا نوشتن این موضوع را به دانش آموزان خود تکلیف بدهند و بهتریم نوشته ها را برای چاپ ارسال فرمایند.
نثر در لغت به معنی پراکندن است و در عرف ادیبان به معنی عام کلمه سخنی است که به بند وزن و قافیه نیاید مانند سخنانی که مردم در گفتگو های عادی خود به کار می برند و با آن کتاب و نامه می نویسند. این گونه سخن در صورتی ارزش هنری دارد که از سطح معمولی و عامیانه بالاتر و دارای فصاحت و بلاغت باشد. پس نثر به معنی خاص (نثری که ارزش ادبی و هنری دارد)سخنی سنجیده و زیبا و غیرمنظوم است. نثر یا ساده است و در آن صنعتی دیده نمی شود و یا به صنایع بدیعی آراسته است. در صورت اول نثر را مرسل و در صورت دوم مصنوع می گویند. در ادبیات امروز نثر هر قدر ساده و شیرین و زیبا باشد ارزش هنری بیشتری دارد. نثرهای ادبی سنگین و عالی ادبیات فارسی در گذشته گلستان سعدی و کلیله و دمنه و نظایر آنها بوده است و امروز گرچه ما نمونه ای عالی مانند گذشته نداریم ولی در میان استادات و نویسندگان هستند کسانیکه نثر ساده و زیبا دارند...