زبان فارسی دنباله فارسی میانه و آن دنباله فارسی باستان است. ایرانی باستان با هندی باستان شاخهای از زبانهای هندی و اروپایی را شکل میدهد. این کتاب با همه حجم کم آن، کوشش میکند تا ضروریترین مطالب را به خواننده علاقمند به تاریخ و تمدن باستانی ایران منتقل کند.
کتاب حاضر به مناسبت ششمین سال تاسیس صدای آمریکا به زبان فارسی این مجموعه خواندنی را که متضمن گفتارهایی از برنامه های متنوع صدای آمریکاست به عنوان ارمغان نوروزی به شنوندگان صدای آمریکا تقدیم کرده است
یکی از وجوه اهمیت زبان و ادب فارسی در شبه قاره پیوستگی عمیق زبان های ملی و محلی این منطقه با زبان فارسی است. تاثیرات عمیقی که زبان فارسی هم در زمینه واژه ها و اصطلاحات و هم در زمینه قواعد و دستور زبان بر زبان های رایج این منطقه داشته است، مورد تاکید و اذعان اهل فضل و ادب پاکستانی و سایر محققان بوده که در کتاب ها، سخنرانی ها و .... بدان پرداخته اند. این پیوستگی بویژه در ادبیات منظوم بیش از ادبیات منثور به چشم می خورد و به عنوان نمونه بافت و ترکیب شعر اردو و اصطلاحات و قواعد آن به روشنی میزان این تاثیرپذیری را نشان می دهد. بنابراین منابع و مآخذی که بتواند این رابطه و پیوند عمیق را نه فقط برای فارسی گویان و فارسی سرایان این خطه، بلکه برای اردو سرایان نیز روشن تر و معنی دارتر سازد، ضروری می نماید. چه بسا شاعر و نویسنده ای که اصطلاحی را شنیده است ولی معنی دقیق و کاربرد صحیح آن را در شعر و نثر نمی داند و به متون اصلی و مفصل هم یا دسترسی ندارد و یا از چنان تبحر و تسلطی در زبان فارسی برخوردار نیست که به راحتی بتواند از آنها معنی و کاربرد اصطلاح مورد نظر را دریابد...
در این کتاب علم «ریشهشناسی» که در زبان فرانسوی بدان «اتیمولوژی» میگویند، شرح شده است. ریشهشناسی علمی است که به کمک آن «فرهنگ تاریخی» نوشته میشود. فرهنگ تاریخی فرهنگی است که در آن تاریخ یک واژه، هم از نظر لفظ و هم از نظر معنی ثبت میگردد. این نوشتار دو بخش دارد؛ در بخش نخست ریشهشناسی و مسائل مربوط به آن بررسی شده و در بخش دوم چند واژه از نظر ریشهشناسی بررسی شدهاند. واژههایی برای بررسی برگزیده شدهاند که نشان میدهند واژگان فارسی دری از چه واژههایی و با چه دگرگونیهایی از نظر لفظ و معنی تشکیل شده است.
این کتاب در سه بخش تألیف شده است. بخش اول کتاب به زبان فارسی در دوره باستان که از ورود ایرانیان به ایران در حدود هزاره اول پیش از میلاد مسیح آغاز میشود و به سقوط هخامنشیان پایان مییابد، اختصاص یافته است. بخش دوم کتاب به زبان فارسی در دوره میانه که از سقوط هخامنشیان آغاز شده و تا تأسیس دولت صفاری ادامه مییابد، تخصیص یافته است. بخش سوم کتا به دوره نو که از تأسیس دولت صفاری آغاز شده و تاکنون ادامه مییابد، اختصاص یافته است. در پایان کتاب از واژههایی که درباره آنها توضیح داده شده، فهرستی تنظیم شده تا همچون فرهنگ مختصر ریشهشناسی لغات فارسی برای علاقمندان قابل استفاده باشد.