درس تاریخ زبان فارسی یکی از موضوعهای اصلی رشته زبان و ادبیات فارسی است که در صورت توجه به آن میتواند کمک مؤثری به دانشجویان در درک بهتر و شناخت بیشتر زبان فارسی باشد. در این اثر ابتدا به موضوع زبانهای هندواروپایی و سیر تحول زبانهای اشاره شده و اشارهای گذرا به بینالنهرین و سپس پیشینه زبان فارسی در سه دوره باستان، میانه و امروز بررسی شده است. در ادامه به تاریخچه خط اشاره شده است.
فرهنگ نویسی کاری دقیق، صبرآزما، پرزحمت و پیچیده به شمار می آید؛ ولی فرهنگ نویسان فارسی در هند با دلایل گوناگون همت بدان گماشته اند و در این کار سترگ نامهای پرآوازه را برای خودشان حفظ نموده اند. در رگویدا آمده است: «نیاکان پارسیها با هندیان پیوند و ارتباط داشتند.» پرفسور مکس میلر(MILLER) عقیده داشته است که: «نیاکان پارسیهای نخستین درهندوستان زندگی میکردند و پس از آن به ایران و قندهار هجرت کردند.»
مولف در باره انگیزه تالیف کتاب می گوید: چنین گوید بنده عاری ،کارتراش ایام بیکاری که باری من نه شاعرم نه نویسنده ، نه انتقاد نویس و نه شعر شناس و بلکه تنها به خاطر علاقه به شعر و فهم هرچه فهمیدنی تازست ، بسیاری و نه همه آثار شاعران همزمانم را میخواندم و چون در فهم برخی نکات و الزاما رفع برخی اشکالات گرفتار می شدم روی به این دوست و آن دوست می آوردم و بالاخره به برخی نوشته ها کشیده شدم و چون در هیچ جا جواب سوالات خود را علی الخصوص در مورد زبان شاعران امروز نیافتم و به علاوه خود به خاطر کار و نیز رفع بیکاری با زبان مادریم بسیار کوشیده بودم ، بر آن شدم که در این باره آنچه را به نظرم می رسد بنویسم و به نظر خداوندان بینایی و خرد برسانم.
ادبيات عامه، در هر جامعه و سرزميني، دوش به دوش ادبيات رسمي وجود داشته است. چنين ابياتي از آنجا که بر پايه واقعيات زندگي و عاري از هر گونه تعارف و ملاحظهاي است آينه تمام نماي بخش از حقايق تاريخي ـ اجتماعي است. علاوه بر آن گوياترين تصوير زندگي مردمان که آداب و رسوم، سنتها و باورهاي منطقهاي حاضر است. ادبيات لري با پيشينهاي کهن تصويرگر زندگي سنتي و ايلي است. شناخت چنين ادبياتي مددرسان شناخت ويژگيهاي مردمشناختي و جامعهشناسي آن ناحيه است. اين نوشتار به بررسي بافت عشيرهاي و ايلاتي جامعه لر با تاکيد بر شهرستان بوير احمد پرداخته است. محدود زماني اين بررسي دهه هزار و سيصد و پنجاه و قبل از آن است سدگي و بي پيرايگي رسوم لري را ـ قبل از آميزش با ادبيات رسمي دهههاي اخير ـ بيان ميکند.
از ديدگاه فوکو همه انديشههاي اجتماعي و دانش بشري ريشه در روابط قدرت دارد. تمامي نهادهاي اجتماعي حتي به ظاهر انسان دوستانه سعي دارند که انسان را محدود سازند و آزادياش را سلب کنند: آزادي فردي، اجتماعي و سياسي. نظريههاي فوکو در بسياري از رشتههاي علوم انساني و حتي در ادبيات داستاني مورد استفاده قرار ميگيرد. در مقاله حاضر ضمن معرفي اين رهيافتها، ساختار و اجزاي داستان «سهقطره خون» صادق هدايت بر مبناي نظريه قدرت از فوکو بررسي ميگردد.