این کتاب دربرگیرنده سیزده نوشتار درباره زبانشناسی است؛ عناوین مقالات به این ترتیب است: توانش زبانی، رفتار غیرکلامی، نگاهی تازه به گویششناسی، زبانشناسی تاریخی و چشمانداز آینده آن، تغییر زبان در زمان و مکان، پارهای ویژگیهای جامعهشناسی زبان فارسی، الگوهای متغیرها در فارسی تهران، گونههای احترام و سلطه و همبستگی در زبان فارسی و .... .
مجموع مقالات پیرامون ادبیات و شعر نوشته برترین ادیبان و شعرا و نویسندگان معاصر که توسط زنده یاد ابراهیم زال زاده بنیانگذار و مدیر نشر ابتکار و بامداد گردآوری شده است: مجموعه مقالاتی از صفدر تقی زاده داریوش آشوری نجف دریابندری باقر پرهام احمد شاملو هوشنگ گلشیری م. آزاد احمد کسیلا فیروز شیروانلو مهدی اخوان ثالث سیمین بهبهانی ع. پاشایی و... فهرست: موسیقی زبان، عکس های یک شاعر، زیبایی چیست؟، نگاهی به ادبیات امروز آمریکای لاتین، جهان سوم در تکاپوی جهانی، یادی از بهرام صادقی، نگاهی به سه کتاب رضا براهنی و ...
تاریخ بشر آئینه یک سلسله مبارزه هایی است که بین طبقات مردم برقرار است و این مبارزه ها تا غلبه حق بر باطل ادامه خواهد داشت. مبارزه طبقاتی مظهر و نمایش واقعی حوادث تاریخی است که سر ترقی و تکامل هم در آن نهانست. نبرد دائمی خوبی و بدی، قدرت و حق، فقر و غنا، سرمایه و کار، تقدم و تجدد، ارتجاع و آزادی، فداکاری و خودپرستی، ظلم و عدالت و بالاخره مبارزه نور و ظلمت و یا یزدان و اهریمن است که حوادث و وقایع تاریخی را بوجود آورده است و بدون این نبرد زندگی هدف واقعی ندارد. تصدیق حالت حاضره و تسلیم در برابر سلطه و قدرت زندگی را همان اندازه فاقد روح و معنی خواهد ساخت که کسی وارد جنگ تن به تن بشود بدون اینکه کینه ای در دل داشته باشد و یا تن به زناشویی دهد درحالیکه فاقد عشق و محبت نسبت به همسر خود باشد. یکی از مظاهر حساس و جلوه های مشخص مبارزه های طبقاتی مبارزه ایست که در طول تاریخ بردگان با اربابان نموده اند و پرده های دلگداز و در عین حال لذت بخشی در صحنه اجتماع به وجود آورده اند. بردگی دوره مشخصی در تاریخ اجتماعی هریک از ملت ها گذرانده و خود یکی از دوره های فعالیت اقتصادی بشر است. تمام ملت ها "دوران اقتصاد بردگی" و یا دوره مبارزه بر علیه بردگی را در زمان واحدی نگذرانده اند و در تمام ملت ها هم بردگی حالت مشخص اقتصادی نبوده بلکه بطوری که در این مقاله ها دیده خواهد شد رژیم اقتصادی بردگی در بعضی از کشورها مانند یونان و روم با ظهور فئودالیسم از بین رفته و در پاره از ممالک دیگر مانند آمریکا و روسیه تا یک قرن پیش وجود داشته و در پاره کشورها مانند ایران از بردگان در فعالیت خاص اقتصادی یعنی تولید استفاده نمی کردند.
مقاله حاضر درباره بررسي تاثير متغير طبقه اجتماعي در گسترش واژگاني و ساختاري زبان نوشتاري دانشآموزان دختر مقطع ابتدايي شهر مشهد است. در اين مقاله، در چارچوب نظريه بازيل برنشتاين كه به بررسي تاثير متغير طبقه اجتماعي بر روي گونه زباني دانش آموزان مقطع ابتدايي و كاربرد تعدادي از مقولههاي دستوري شامل: تعداد واژه، اسم،... ميپردازد، پرداخته شد تا به سوالات تحقيق پاسخ داده شود. برنشتاين (1975) در نظريه خود دوگونه زباني محدود و گسترده را كه متاثر از ساختارهاي اجتماعي متفاوتند مطرح ميكند و به مفهوم كنترل اجتماعي، نقش انواع خانواده، توزيع طبقاتي متغير تواليهاي پاياني، تواليهاي خود محور و جامعه محور در كاربرد دو گونه زباني محدود و گسترده اشاره ميكند. نتيجه به دست آمده از مقاله حاضر نشان ميدهد كه تفاوتهاي طبقاتي و ساختارهاي اجتماعي ميتوانند به عنوان عاملي مهم براي تمايز نوع گونه زباني و در نهايت ميزان مهارت دانشآموزان مقطع ابتدايي در به كارگيري زبان باشد.
سبکشناسي تگا رويکردي در سبکشناسي است که از مرز توصيف زبانشناختي و تعبير معني شناختي يک اثر ميگذرد و به تفسير روانشناختي و تبيين جامعهشناختي آن ميپردازد. اين مقاله در صدد است با رويکرد فوق و با استفاده از متغيرهاي نقشي انديشگاني، بينافردي (زمان و وجه) و متني (تمهيدات پيوندي) تفسيري روانشناختي از بوف کور ارائه و به اين سوال پاسخ دهد که از طريق اين متغيرهاي نقشي به چه مشخصههاي سوررئاليستي ميتوان دست يافت. فرضيه آن اين است که با استفاده از متغيرهاي نقشي فوق ميتوان برخي مشخصههاي سوررئاليستي مانند ذهنيتگرايي، درونگرايي، واقعيتگريزي، سولي لوکي، نگارش خودکار و سياليت ذهن را در اين رمان نشان داد. مبناي نظري آن سبکشناسي تگا است که تلفيقي از روش سبکشناسي و ديدگاه تحليل انتقادي گفتمان است. روش تحقيق، آماري ـ تحليلي بوده و تحليل دادههاي آن نيز با روش نمونهگيري خوشهاي يک مرحلهاي متناسب با حجم نمونه انجام شده است. نتيجه اين که بوف کور با توجه به شواهد زباني، اثري انتزاعي، ذهني، واقعيتگريز و سوررئال است.