این کتاب دربرگیرنده شانزده مقاله و گفتگو از لطف الله یارمحمدی است که درباره زبانشناسی کاربردی و ترجمه در آنها مباحثی ایراد شده است. اولین نوشتار مصاحبهای با کیهان فرهنگی در باب زبانآموزی و ترجمه است. مقاله دوم درباره نظری به برنامهریزی زبانی و مسائل زبانآموزی در ایران است. در نوشتار سوم نیز نکاتی در باب آموزش زبان و زبانآموزی مطرح شده است. میراث تجوید و صوتشناسی جدید، محدودیتهای زبانشناسی مقابلهای در آموزش زبان خارجی، توصیف مقابلهای زبان علم در فارسی و انگلیسی، طرحی کلی پیرامون اصول و ضوابط حاکم بر ترجمه و پژوهش و آموزش آن در دانشگاه و .... دیگر مطالب کتاب را شکل میدهند.
تاریخ بشر آئینه یک سلسله مبارزه هایی است که بین طبقات مردم برقرار است و این مبارزه ها تا غلبه حق بر باطل ادامه خواهد داشت. مبارزه طبقاتی مظهر و نمایش واقعی حوادث تاریخی است که سر ترقی و تکامل هم در آن نهانست. نبرد دائمی خوبی و بدی، قدرت و حق، فقر و غنا، سرمایه و کار، تقدم و تجدد، ارتجاع و آزادی، فداکاری و خودپرستی، ظلم و عدالت و بالاخره مبارزه نور و ظلمت و یا یزدان و اهریمن است که حوادث و وقایع تاریخی را بوجود آورده است و بدون این نبرد زندگی هدف واقعی ندارد. تصدیق حالت حاضره و تسلیم در برابر سلطه و قدرت زندگی را همان اندازه فاقد روح و معنی خواهد ساخت که کسی وارد جنگ تن به تن بشود بدون اینکه کینه ای در دل داشته باشد و یا تن به زناشویی دهد درحالیکه فاقد عشق و محبت نسبت به همسر خود باشد. یکی از مظاهر حساس و جلوه های مشخص مبارزه های طبقاتی مبارزه ایست که در طول تاریخ بردگان با اربابان نموده اند و پرده های دلگداز و در عین حال لذت بخشی در صحنه اجتماع به وجود آورده اند. بردگی دوره مشخصی در تاریخ اجتماعی هریک از ملت ها گذرانده و خود یکی از دوره های فعالیت اقتصادی بشر است. تمام ملت ها "دوران اقتصاد بردگی" و یا دوره مبارزه بر علیه بردگی را در زمان واحدی نگذرانده اند و در تمام ملت ها هم بردگی حالت مشخص اقتصادی نبوده بلکه بطوری که در این مقاله ها دیده خواهد شد رژیم اقتصادی بردگی در بعضی از کشورها مانند یونان و روم با ظهور فئودالیسم از بین رفته و در پاره از ممالک دیگر مانند آمریکا و روسیه تا یک قرن پیش وجود داشته و در پاره کشورها مانند ایران از بردگان در فعالیت خاص اقتصادی یعنی تولید استفاده نمی کردند.
هاشم اعتماد سرابی نویسنده کتاب، در مورد موضوع کتاب می گوید: این نوشته ها یک قسمت از مقالاتی است که در این چند ساله در روزنامه خراسان چاپ شده است، چیزهایی که پیرامون مسائل مختلف نوشته ام. که البته مثل نماز آن مردک گلستان چیزی نبوده که به کار آید. از سستی و نقص اما چرا باز به شکل کتابی در می آید منکه هنوز از رنج شرم "اسائه ادب" فارغ نیامده ام، واقعه ایست مشکلم... احساسی است و امیدی گنگ و خام و اگر با این همه، کمک کوچکی به درک درست شده باشد خود را ماجور یافته ام.
با وجود روشهای متعدد تحلیل گفتمان انتقادی در زبان انگلیسی، هنوز چارچوب تحلیلی مناسبی جهت مطالعه منابع غنی شعر و ادب فارسی در این زبان تعبیه نشده است. لذا، پژوهش حاضر کوششی است در چارچوب گفتمانشناسی انتقادی به منظور تحلیل گزیدهای از رباعیات خیام با بهرهگیری از الگوی تحلیلی پیشنهادی توسط یارمحمدی(۱۳۹۱) که خود برگرفته از الگوی تحلیل گفتمان انتقادی ون لیوون (١٩٩۶) میباشد. در این پژوهش٬ علاوه بر تحلیل کیفی ٤٠ رباعی از رباعیات خیام که بصورت تصادفی انتخاب گردیدهاند٬ از روشهای تحلیل کمّی نظیر محاسبه فراوانی و آزمون مربع خی نیز استفاده شده است. نتایج بررسیهای کمّی حاکی از آن است که در میان مؤلفههای گفتمانمدار موجود در الگوی مورد نظر، اظهار با قرینه فحوایی در مقایسه با اظهار با قرینه لفظی از فراوانی معناداری برخوردار است. همچنین، نتایج این پژوهش مؤید کارایی الگوی تحلیل گفتمان انتقادی مذکور در بررسی متون ادبی به ویژه انواع شعر میباشد. امید است نتایج به دست آمده از این پژوهش توانسته باشد با اراﺋﻪ چارچوبی تحلیلی که در زبان فارسی تازگی دارد گام ﻣﺆثری در جهت ارائه الگوهای تحلیل گفتمانشناختی جامع و نظاممند به منظور تحلیل متون مختلف در زبان فارسی بردارد.
در تحليل گفتمان انتقادي، زبانشناس سعي دارد با به كارگيري ساز و كارهاي مناسب بين پيام نهفته در متن كه بر پايه ديدگاه اجتماعي خاصي سامان يافته است، با نحوه بيان ارتباط برقرار نمايد و توجيه لازم در باب شكلگيري پيام نهفته را فراهم آورد. اين ساز و كارها به ساختارهاي گفتمانمدار تعبير شدهاند. اين ساختارها ميتوانند مولّفههاي زبانشناختياي باشند كه توسّط بــرخي از زبانشناسان در تحليل اعمال شدهاند. در اين نوشته عنوان شده است كه ميتوان ازمولّفههاي جامعهشناختي ـ معنايي گفتمانمدار بهره جست و براي توضيح بيشتر ازمثالهايي در تصويرسازي كارگزاران اجتماعي استفاده شده است.