با وجود روشهای متعدد تحلیل گفتمان انتقادی در زبان انگلیسی، هنوز چارچوب تحلیلی مناسبی جهت مطالعه منابع غنی شعر و ادب فارسی در این زبان تعبیه نشده است. لذا، پژوهش حاضر کوششی است در چارچوب گفتمانشناسی انتقادی به منظور تحلیل گزیدهای از رباعیات خیام با بهرهگیری از الگوی تحلیلی پیشنهادی توسط یارمحمدی(۱۳۹۱) که خود برگرفته از الگوی تحلیل گفتمان انتقادی ون لیوون (١٩٩۶) میباشد. در این پژوهش٬ علاوه بر تحلیل کیفی ٤٠ رباعی از رباعیات خیام که بصورت تصادفی انتخاب گردیدهاند٬ از روشهای تحلیل کمّی نظیر محاسبه فراوانی و آزمون مربع خی نیز استفاده شده است. نتایج بررسیهای کمّی حاکی از آن است که در میان مؤلفههای گفتمانمدار موجود در الگوی مورد نظر، اظهار با قرینه فحوایی در مقایسه با اظهار با قرینه لفظی از فراوانی معناداری برخوردار است. همچنین، نتایج این پژوهش مؤید کارایی الگوی تحلیل گفتمان انتقادی مذکور در بررسی متون ادبی به ویژه انواع شعر میباشد. امید است نتایج به دست آمده از این پژوهش توانسته باشد با اراﺋﻪ چارچوبی تحلیلی که در زبان فارسی تازگی دارد گام ﻣﺆثری در جهت ارائه الگوهای تحلیل گفتمانشناختی جامع و نظاممند به منظور تحلیل متون مختلف در زبان فارسی بردارد.
متون خبري روزنامهها عموما سبکي روايي دارند و در قالب چند جمله يا پاراگراف، روي دادي را به صورت منسجم شرح ميدهند. عنوانهاي خبري هم به عنوان پاره گفتارهايي با ويژگيهاي خاص ساختاري، در انتشار اخبار و بيان روي دادها نقشي بسيار مهم ايفا ميکنند؛ حال آنکه معمولا از الگوي جمله پيروي نميکنند و داراي ويژگي انسجام هم نيستند. از آنجا که همه روابط دستوري سطح جمله به لحاظ نسبتشان با فعل تعريف ميشوند، نقش فعل در ساخت يک جمله دستورمند، مهم است؛ در حالي که به نظر ميرسد در عنوانهاي خبري، واقعنشدن فعل، چشمگيرتر از وقوع آن است. بر مبناي نظريه تحليل گفتمان انتقادي، تغيير ساختار يا رعايتنشدن هر يک از قواعد ساخت جمله ممکن است از مقاصد گفتماني نشات گرفته باشد. در پژوهش حاضر، واقعنشدن فعل در عنوانهاي خبري را به عنوان يک مولفه گفتمان مدار مطالعه کردهايم. اين تحقيق به شيوه توصيفي و تحليلي انجام شده و جامعه آماري آن، از عنوانهاي خبري روزنامههاي کثيرالانتشار تشکيل شده است. نمونهگيري دادهها به شيوه تصادفي نظاممند، از سه روزنامه فارسي زبان صبح انجام شده است. بر اساس نتايج به دست آمده، 65.12 درصد از عنوانهاي خبري مورد مطالعه، فعل ندارند. اين رقم به لحاظ آماري، معنادار و بيانگر وجود منظورهاي گفتماني است.
در تحليل گفتمان انتقادي، زبانشناس سعي دارد با به كارگيري ساز و كارهاي مناسب بين پيام نهفته در متن كه بر پايه ديدگاه اجتماعي خاصي سامان يافته است، با نحوه بيان ارتباط برقرار نمايد و توجيه لازم در باب شكلگيري پيام نهفته را فراهم آورد. اين ساز و كارها به ساختارهاي گفتمانمدار تعبير شدهاند. اين ساختارها ميتوانند مولّفههاي زبانشناختياي باشند كه توسّط بــرخي از زبانشناسان در تحليل اعمال شدهاند. در اين نوشته عنوان شده است كه ميتوان ازمولّفههاي جامعهشناختي ـ معنايي گفتمانمدار بهره جست و براي توضيح بيشتر ازمثالهايي در تصويرسازي كارگزاران اجتماعي استفاده شده است.
این کتاب دربرگیرنده شانزده مقاله و گفتگو از لطف الله یارمحمدی است که درباره زبانشناسی کاربردی و ترجمه در آنها مباحثی ایراد شده است. اولین نوشتار مصاحبهای با کیهان فرهنگی در باب زبانآموزی و ترجمه است. مقاله دوم درباره نظری به برنامهریزی زبانی و مسائل زبانآموزی در ایران است. در نوشتار سوم نیز نکاتی در باب آموزش زبان و زبانآموزی مطرح شده است. میراث تجوید و صوتشناسی جدید، محدودیتهای زبانشناسی مقابلهای در آموزش زبان خارجی، توصیف مقابلهای زبان علم در فارسی و انگلیسی، طرحی کلی پیرامون اصول و ضوابط حاکم بر ترجمه و پژوهش و آموزش آن در دانشگاه و .... دیگر مطالب کتاب را شکل میدهند.
در سال 1822 ویکتور هوگو تنها 20 سال داشت که نخستین اثرش را که مجموعه شعری به نام «Ode » بود، به چاپ رساند که باعث کسب جایزه از لویی هجدهم شد. این کتاب به طور متناوب در سال های 1823 و 1824 تجدید چاپ شد. در سال 1826 نیز، با اضافه شدن چند شعر دیگر به این مجموعه کل اشعار با نام Les Odes et Ballades به چاپ رسید. ویکتور هوگو، نام قالبهای شعریای را که برای سرایش خویش مناسب دیده بود، بر اولین کتاب خود نهاد. Ode از قدیمیترین قالبهای سری فرانسه است که هر چند طی قرون دستخوش تحولات گوناگون شده، اما همواره عرصه بیان احساسات عاشقانه شاعران و میز مدح بزرگان و وصف حوادث زمان بوده است. در قرون وسطی هر کدام موزونی را که میتوانستند در قالب موسیقی ارائه کنند، Ode مینامیدند. Ode شعری است موزون و مقفی، متشکل از بندهایی که تعداد ابیاتشان یکسان است. در قرن 16 «رنسار» در قرن 17 Malherd، سپس شعرای رمانتیک به خصوص لامارتین و هوگو، و در قرن 20 پل کلودل و پل والری و نیز آندره برتون Ode را قالب مناسبی برای بیان احساسات و عقاید خود تشخیص دادهاند.