کتاب جواهرالاسمار از کتابهاي داستاني منثور فارسي است که به سبب داشتن داستانهاي دلانگيز و جذاب از ديرباز مورد توجه و علاقه فارسيزبانان بوده است. اين کتاب سالها پيش به اهتمام شمس الدين آل احمد به چاپ رسيد و در دسترس مشتاقان ادب فارسي قرار گرفت. به رغم آنکه مصحح در طبع کتاب تلاش فراوني کرده است، تصحيح و حواشي و توضيحات کتاب کاستيهايي دارد که برشمردن و اصلاح آنها ضروري به نظر ميرسد. در اين مقاله کوشش شده برخي نواقص و کاستيهاي اين کتاب رفع شود و معناي بهتري براي برخي عبارات عربي و واژگان کتاب عرضه گردد.
به عقیده نگارنده فائده فهرست بطور اطلاق مستغنی از شرح و بیان و بی نیاز از اقامه دلیل و برهان است زیرا نزد صاحبان تتبع و تحقیق مانند آفتاب روشن است که اگر کتابی را به گنجی تشبیه کنیم فهرست کتاب در حکم کلید آن گنج خواهد بود یا اگر خواننده کتاب را به غریبی مانند نمائیم فهرست کتاب به منزله دلیل و راهنمای آن غریب به شمار خواهد رفت پس خوض در چنین امری از قبیل توضیح واضحات خواهد بود لیکن تنبیه بر مطالبی در این مورد بی فائده نیست...
این مختصر مقدمهای است بر کتابی بنام The Mythology of Imperialism به قلم جونا رسکین که درباره ردیارد کیپلینگ، جوزف کانراد، ای. ام. فارستر، دی. اچ. لارنس و جویس کاری و آثارشان نوشته شده است. کتاب توسط محبوبه مهاجر در سال 1351 ترجمه شد و انتشارات شبگیر آن را به چاپ رساند.
جلد اول کتاب مشتمل بر پنج گفتار است که هر گفتار نیز به طور معمول مشتمل بر فصول و بخشهای متعددی است. از گفتار ششم تا دهم در جلد دوم و از گفتار یازدهم تا پانزدهم نیز در جلد سوم آمده است. در جلد اول جغرافیای اردبیل و تاریخچه آن تا زمان مشروطیت بررسی شده است. جلد دوم با گفتاری در رابطه با بررسی تاریخی حوادث و اتفاقات این شهر در زمان پهلوی آغاز شده است. گفتارهای بعد به زبان و مذهب و آداب و رسوم و نیز ابنیه و آثار تاریخی آن اختصاص یفته است. در گفتار آخر نیز نقدهای بزرگان درباره کتاب آورده شده است. در جلد سوم اولین گفتار به تاریخ اردبیل از شهریور 1320 تا انقلاب اسلامی اختصاص دارد. مباحثی مانند اقتصاد، بازرگانی، پزشکب و .... از دیگر مطالب این مجلد است. در بخش فرهنگ و معارف به تعلیم و تربیت قدیم و جدید و چگونگی شکلگیری مدارس جدید و نیز نهادهای فرهنگی ـ هنری پرداخته شده است.
جلد اول کتاب مشتمل بر پنج گفتار است که هر گفتار نیز به طور معمول مشتمل بر فصول و بخشهای متعددی است. از گفتار ششم تا دهم در جلد دوم و از گفتار یازدهم تا پانزدهم نیز در جلد سوم آمده است. در جلد اول جغرافیای اردبیل و تاریخچه آن تا زمان مشروطیت بررسی شده است. جلد دوم با گفتاری در رابطه با بررسی تاریخی حوادث و اتفاقات این شهر در زمان پهلوی آغاز شده است. گفتارهای بعد به زبان و مذهب و آداب و رسوم و نیز ابنیه و آثار تاریخی آن اختصاص یفته است. در گفتار آخر نیز نقدهای بزرگان درباره کتاب آورده شده است. در جلد سوم اولین گفتار به تاریخ اردبیل از شهریور 1320 تا انقلاب اسلامی اختصاص دارد. مباحثی مانند اقتصاد، بازرگانی، پزشکب و .... از دیگر مطالب این مجلد است. در بخش فرهنگ و معارف به تعلیم و تربیت قدیم و جدید و چگونگی شکلگیری مدارس جدید و نیز نهادهای فرهنگی ـ هنری پرداخته شده است.