کتاب چای، گپ و سیاست نوشتههای پراکندهای مربوط به رویدادهای روز است که در سال 1357 و توسط فریدون تنکابنی نویسنده کتاب منتشر شده است
مجموع مقالات پیرامون ادبیات و شعر نوشته برترین ادیبان و شعرا و نویسندگان معاصر که توسط زنده یاد ابراهیم زال زاده بنیانگذار و مدیر نشر ابتکار و بامداد گردآوری شده است: مجموعه مقالاتی از صفدر تقی زاده داریوش آشوری نجف دریابندری باقر پرهام احمد شاملو هوشنگ گلشیری م. آزاد احمد کسیلا فیروز شیروانلو مهدی اخوان ثالث سیمین بهبهانی ع. پاشایی و... فهرست: موسیقی زبان، عکس های یک شاعر، زیبایی چیست؟، نگاهی به ادبیات امروز آمریکای لاتین، جهان سوم در تکاپوی جهانی، یادی از بهرام صادقی، نگاهی به سه کتاب رضا براهنی و ...
«سالهای آتش و برف» برگزیدهای است از مقالههای«آیدین آغداشلو» در فاصله سالهای 1370تا .1377این مطالب در دو بخش با عنوان «گفتارها» و «گفت و گوها» به طبع رسیده که موضوع عمده آنها درباره ادبیات و هنر کلاسیک ایران است .عنوان برخی مطالب کتاب بدین قرار است «تاملی در هویت فرهنگی ما»، «درباره شاهنامه شاه طهماسبی»، « حق آقای ابراهیم گلستان» و «از سهو تا جعل :نگاهی به چند نمونه جعلی در میان آثار هنری قدیم ایرانی» . نویسنده در بخشی از کتاب تصریح میکند: «هر فرهنگ زندهای از گذشتهاش به سود امروزش قوت میگیرد و حاصل جمع امروزش، زمینه شکل فردایش میشود .ساختار امروزش هم حاصل جمع استعداد «جذب و طرد» و «خلاقیت» آن است .به همین خاطر است که نمیتواند تنها به گذشتهاش تکیه کند .اگر فرهنگی آن «استعداد» را از دست داده باشد، پس در حال فترت و فرود است .فرهنگ مغلوب به خاطر از دست دادن استعداد «انتخاب اصلح» و «خلاقیت در ترکیب تازه» است که عقب میماند . فرهنگهای بستهای که به قصد حراست ارزشهایشان در را به روی غیر میبندند از حرکت و نوزایی باز میمانند ;نظیر تمدن یهودیان در فاصله میان سقوط اورشلیم به دست رومیان تا پراکندگیشان در شرق و غرب .یا پارسیان در هند .یا چینیهای دوران مینگ» . این جلد از مجموعه گفتارهای آیدین آغداشلو 26 گفتار و گفتگو در موضوعهای مختلف و پراکندهای از سینما و تئاتر و باستانشناسی و … را دربر میگیرند. آغداشلو در سالهای پس از ترک تحصیل در دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران، مشغول به نویسندگی، نقاشی، گرافیک، تعلیم و تدریس و …. شد. حاصل کار نویسندگی او به صورت هشت جلد کتاب مجموعه مقالات و گفتوگوها درآمده که بیش از ششصد مقاله و نوشته در زمینههای گوناگون فرهنگی و هنری را دربر میگیرد. مقالهها و مصاحبههای این مجموعه موضوعات مختلف و ظاهراً پراکندهای را دربر میگیرند؛ از سینما و تئاتر و باستانشناسی و هنرهای ایرانی و اسلامی و نقاشی تا خوشنویسی و گرافیک و شعر، اما در باطن مشغلۀ اصلی آیدین آغداشلو همیشه بازشناسی فرهنگ و هنر گذشته و معاصر ایران و جهان بوده است. در این کتاب مقالهها و گفتوگوهای سالهای 1371 ـ 1378 آورده شده است. گفتارهای این مجلد بیشتر حوزههای سینما و تئاتر و نمایش را شامل میشوند. در یکی از گفتارها که اشارهای دارد به خرید یک ورق مصور شاهنامۀ شاه طهماسبی که توسط نویسنده و زندهیاد ایرج افشار از لندن صورت گرفته، نویسنده دربارۀ این نسخه مینویسد: «با اطمینان خاطر میتوانم بگویم که شاهنامۀ شاه طهماسبی، گوهر یگانۀ تاریخ نقاشی ایران است. تا جایی که میشناسم، هیچ نسخۀ مصوری در طول تاریخ کتابسازی ایران، مزین به 258 نقاشی در قطع بزرگ نبوده است و جماعتی چنین متعدد و متنوع از استادان بزرگ رشتههای گوناگون این فن، بر روی یک کتاب کار نکردهاند: از خوشنویس و نقاش و کاغذساز و جدولکش و تذهیبگر و حلکنندۀ طلا تا شیرازهبند و صحاف و افشانگر و تشعیرساز تا دهها استاد دیگر و حاصلی چنین پروپیمان و مفصل و شگفتانگیز کمتر عرضه شده است». (ص 62) فهرست مطالب کتاب: کتاب یکم: گفتارها یک: دیباچۀ مجموعه نقاشیها؛ تأملی در هویت فرهنگی ما؛ کجا ایستادهایم؟؛ گزارشی و اشارهای برای آن طرفیها؛ مقالههایی که باید مینوشتم و ننوشتم؛ نامهای برای پسرم؛ دربارۀ شاهنامۀ شاه طهماسبی؛ از سهو تا جعل؛ به رفتار آرام رودخانهای میماند که به سوی ابدیت جاری است. دو: سینماهای من؛ فیلمهای عمر من؛ چهار یادداشت؛ آلتمن آویخته میان تغزل و افشاگری. سه: به همان یک دانه بادام تلخ میساختم، اگر میماند؛ زنده است و نمرده است؛ با بغضی در گلو؛ در حق آقای ابراهیم گلستان؛ چهرۀ انسان و رنج او. کتاب دوم: گفتوگوها گفتگو با آیدین آغداشلو؛ با بیگانگی پیر میشویم؛ دربارۀ سینما، مدرنیسم و فیلمسازان ایرانی؛ مفهوم سینمای ملی و راههای دستیابی به آن؛ موضوع را اینجوی هم میشود نگاه کرد؛ دربارۀ نقاشی این سالهای ما؛ مصاحبه با روزنامۀ ایران؛ مصاحبه با فصلنامۀ هنر.
تنکابنی که بیشترین نوشته های جذابش را در نقد مدرنیسم غیر اخلاقی و ناپایداری اخلاق طبقه متوسط نگاشته است با تندترین شیوه ها این گروه نوکیسه شهر نشین را- که اخلاق خود را قربانی مظاهر زندگی جدید و رفاه آن کرده اند به طنز می کشد. او در ملاحت های پنهان و آشکار خرده بورژواها صریح ترین نقد خود را نسبت به مسائل اجتماعی ارائه می کند. یک نگاه سوسیالیستی در پس نوشته های تنکابنی پیداست. او پیش از آنکه از یک رفتار یا یک منش خاص انتقاد کند، نگاه منتقدش را متوجه یک گروه یا طبقه اجتماع می کند. طبقه متوسط. او این طبقه را بی ریشه؛ مقلد، خائن و بی اخلاق می خواند و آنان را دور از هر اصول گرایی و یا اندیشه آرمانی می بیند. او به مظاهر زندگی جدید بدبین است و آنان را به تمسخر می گیرد. طنز تنکابنی طنز سیاه است. اگر چه در این آثار طنز آمیز خواننده با دنیایی از موضوعات خنده آور روبه رو می شود، اما تلخی و سیاهی سرنوشت کسانی که درمعرض ابتذال قرار دارند او را آزار می دهد.
فریدون تنکابنی (متولد 1316 ش) طنزپرداز و نویسنده ایرانی است که در خانواده ای فرهنگی در تهران به دنیا آمد. پدر و مادر وی معلم و خود نیز در جوانی معلم ادبیات فارسی بود. وی در بیست و چهار سالگی اولین داستان خود «مردی در قفس» را به چاپ رساند و با نشریات مختلف همکاری می کرد. وی عضو کانون نویسندگان ایران بود ولی به دلیل فعالیت های سیاسی در حزب توده، از آنجا اخراج شد و چند سال بعد عازم آلمان شد. یادداشت های شهر شلوغ او یکی از مشهورترین کتاب های اوست. از وی تا کنون هیجده کتاب به چاپ رسیده است. وی در آثارش بیشتر به انتقاد اجتماعی و زندگی بی امید معلمان و کارمندان پرداخته است. این کتاب شامل 25 یادداشت و اندیشه ها و دیدگاه نویسنده به مسائل اجتماعی خود است که در سالهای 48 – 38 شمسی نوشته شده و برای اولین بار در سال 1348 ش به طبع رسید.