موضوع این دفتر در مورد رودخانه ارس و رویدادهای تاریخی اطراف آن است که در ضمیمه مجله بررسی های تاریخی شماره 5 سال ششم و به قلم رحیم هویدا چاپ شده است
اندیشه های امروزین فلسفی همان اندیشه های دیروزین است که چون به نازک آرایی های تازه درمی آمیزد، به آیینی نو جلوه می فروشد. به همین گونه، این کتاب بن مایه های فلسفی سرزمین ها و روزگاران را به هم گرد می آورد تا مخاطبان فرهیخته و فرزانگان دل بسته به این مقولات مهم را به قیاس و تطبیق نمودهای گونه گون روح فلسفی انسان برانگیزد و وحدت آمال انسانی را – که فراتر از کرانمندی های جغرافیایی و ملی است – آشکار کند. رشد در فلسفه همانند افزایش دانش در علوم نیست. در علوم به دانش افزوده میشود اما در فلسفه رشد است که جای این افزایش را میگیرد. اندیشههای امروزین همان اندیشههای دیروزین است اما آنها را به زیور موشکافیها و ظرافتهای نوین میآراییم. اثر حاضر با همکاری حدود شصت دانشمند متخصص زیر نظر سروپالی راداکریشنان تألیف شده است و اگرچه اکثر آنان هندیاند اما از دانشمندان چینی، ژاپنی و اروپایی هم بهره گرفته شده تا تاریخ فلسفه شرق و غرب البته با تأکید بر فلسفه هند نگاشته شود. محققان این اثر بر این باورند که دستاوردهای والای اندیشه هندی در قلمرو مابعدالطبیعه و فلسفه غیرقابل انکار است. اما فلسفه هند هنوز مقامی را که در تاریخ عمومی فلسفه جهان شایسته آن است، نیافته است. از آن رو که در این اثر فلسفههای کشورها و اعصار متفاوت جمع شده است، امکان مقایسه و مقابله تجلیات گوناگون روح فلسفی در بشریت را فراهم میآورد و به این اعتبار در نوع خود اثری ویژه و منحصر به فرد به شمار میرود. سرپرست این مجموعه سروپالی راداکریشنان (۱۹۷۵ـ ۱۸۸۸)، فیلسوف و سیاستمدار هندی است که در سالهای ۱۹۱۸ تا ۱۹۵۳ در دانشگاههای میسور و کلکته و آکسفورد به تدریس فلسفه پرداخت و در سال ۱۹۶۲ به ریاست جمهوری هند برگزیده شد
اندیشه های امروزین فلسفی همان اندیشه های دیروزین است که چون به نازک آرایی های تازه درمی آمیزد، به آیینی نو جلوه می فروشد. به همین گونه، این کتاب بن مایه های فلسفی سرزمین ها و روزگاران را به هم گرد می آورد تا مخاطبان فرهیخته و فرزانگان دل بسته به این مقولات مهم را به قیاس و تطبیق نمودهای گونه گون روح فلسفی انسان برانگیزد و وحدت آمال انسانی را – که فراتر از کرانمندی های جغرافیایی و ملی است – آشکار کند. رشد در فلسفه همانند افزایش دانش در علوم نیست. در علوم به دانش افزوده میشود اما در فلسفه رشد است که جای این افزایش را میگیرد. اندیشههای امروزین همان اندیشههای دیروزین است اما آنها را به زیور موشکافیها و ظرافتهای نوین میآراییم. اثر حاضر با همکاری حدود شصت دانشمند متخصص زیر نظر سروپالی راداکریشنان تألیف شده است و اگرچه اکثر آنان هندیاند اما از دانشمندان چینی، ژاپنی و اروپایی هم بهره گرفته شده تا تاریخ فلسفه شرق و غرب البته با تأکید بر فلسفه هند نگاشته شود. محققان این اثر بر این باورند که دستاوردهای والای اندیشه هندی در قلمرو مابعدالطبیعه و فلسفه غیرقابل انکار است. اما فلسفه هند هنوز مقامی را که در تاریخ عمومی فلسفه جهان شایسته آن است، نیافته است. از آن رو که در این اثر فلسفههای کشورها و اعصار متفاوت جمع شده است، امکان مقایسه و مقابله تجلیات گوناگون روح فلسفی در بشریت را فراهم میآورد و به این اعتبار در نوع خود اثری ویژه و منحصر به فرد به شمار میرود. سرپرست این مجموعه سروپالی راداکریشنان (۱۹۷۵ـ ۱۸۸۸)، فیلسوف و سیاستمدار هندی است که در سالهای ۱۹۱۸ تا ۱۹۵۳ در دانشگاههای میسور و کلکته و آکسفورد به تدریس فلسفه پرداخت و در سال ۱۹۶۲ به ریاست جمهوری هند برگزیده شد
مقاله حاضر در مورد موقع جغرافیایی دشت مغان و چند رویداد تاریخی در آن است. بخش اول در مورد موقعیت دشت مغان از لحاظ تاریخی و آب و هوا و شهرهای قدیمی آن است. بنا به مدارک و اوضاع و احوال و قرائن و اماراتی که از خلال تواریخ بدست آمده دشت مغان مشحون از حوادث و رویدادهای تاریخی مهمی است که خواه قبل از اسلام و خواه بعد از اسلام در آن به وقوع پیوسته و متاسفانه مختصری از آنها از سطور کتب تاریخی قدیمی به چشم می خورد و بسیاری از مدارک به لحاظ همان حوادث یا از بین رفته و یا در زمانی اتفاق افتاده که کتابت هنوز تعمیم پیدا نکرده بود، چنانکه بر حوادث و رویدادها و حکومتهایی که از آغاز اسلام تا اوائل سده ششم هجری در مغان رویداده و یا بر روی کار بوده است جز به اختصار دسترسی به آنها نداریم و این خلاصه ای از همان رویدادهاست