کتابخانه مجازی ادبیات

بخش تحقیقات عشایری موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران از سال 1356 تصمیم به جمع آوری و انتشار منابع و مآخذ فارسی عشایر ایران گرفت. حاصل این پژوهشها ابتدا در سال 1357 و سپس تکمیل شده آن در سال 1360 در نسخه های معدودی که حاوی 280 منبع و مآخذ فارسی عشایر ایران بود، بصورت زیراکسی منتشر گردید. در مرحله سوم در سال 1361 پژوهشگران موسسه مذکور موفق شدند یکصد و بیست منبع دیگر نیز بدان افزوده و سرانجام تمامی منابع و مآخذ مذکور در سال 1362 در هم ادغام و به صورت 400 منبع و مآخذ فارسی عشایر ایران آماده گردید، لیکن ادامه کار و تفحص در کم و کیف دستآوردها هیچگاه متوقف نشد و یر اساس این اندیشه، جمع آوری و منابع و مآخذ با همکاری پژوهشگران علاقه مند ادامه یافت، که صد منبع و مآخذ منتشر شده در معدود نسخه های زیراکسی در سال 1363 به کوشش آقای شاهرخ ترغیبی نمونه آن می باشد. انگیزه تدوین این کتاب وجود مقالات فراوان ولی پراکنده مربوط عشایر ایران و نیز برخی کتب و نوشته هایی بود که بخشی از آن به مسائل مختلف عشایر ایران اختصاص داشت ولی به هیچ شکلی تدوین نگردیده و آگاهی دوستداان از آنها بسیار مشکل می نمود، زیرا گاهی دسترسی به نشریات پراکنده سازمانهای مختلف دولتی و نشریات منتشره در شهرستانها تا مرز نامیسر بودن و عدم آگاهی از آن وجود دارد. چون اسماء عشایری مناطق مختلف در منابع اصلی اعراب گذاری نشده و دسترسی به مطلعین محلی نیز میسر نبود ممکن است ضبط املائی برخی از اسماء نادرست باشد، هرچند تا آنجا که ممکن بود در تصحیح آن دقت لازم اعمال شده است.

محمد بهمن‌بیگی (1298-1389 شمسی) نویسنده ایرانی و بنیان گذار آموزش و پروش عشایری در ایران است. وی پس از پایان دوره کارشناسی حقوق دانشگاه تهران، در زمینه برپایی مدارس سیار برای بچه‌های ایل شروع به فعالیت کرد. دوران بازنشستگی بهمن ‌بیگی بیشتر به ثبت تجربه‌ ها، خاطره‌ ها و نظریه ‌های او در زندگی و کار با عشایر و آموزش و پرورش گذشته‌ است که حاصل آن چند کتاب: عرف و عادت در عشایر فارس، بخارای من ایل من، اگر قره‌ قاچ نبود، به اجاقت قسم و طلای شهامت است. کتاب پیش رو مجموعه ای از نوشته های آشنایان محمد بهمن بیگی درخصوص وی و آثار اوست که به کوشش اسماعیل احمدی، ابوالفتح میری و کهزاد رنجبر سه تن از شاگردان دوره های اول و دوم مکتب آموزش عشایر تدوین شده است. این کتاب در سال 1384 توسط نشر ویژه نگار منتشر شد.

این کتاب نسبت به معرفی و آوردن نمونه ای از اشعار زنان سخنوری که از قرن 3 تا قرن 14 در ایران زمین زندگی کرده و بدرود حیات گفته اند اقدام کرده و از کتب تقریبا کمیاب در زمینه شعر زنان و بانوان ایران زمین می باشد .

این مجموعه به نام مکتب سعدی نام گذاری شده است و دارای چهار فصل است: فصل اول: بهترین نمونه نثر فارسی، در این فصل منتخباتی از قسمت های اجتماعی و اخلاقی که به صورت نثر از خامه توانای سعدی تراوش نموده نقل میشود. فصل دوم: آنچه راجع به امور اجتماعی و اخلاقی و سیاسی حضرت شیخ به قالب نظم ریخته چه از اشعار مذکور در ضمن نثر گلستان و چه از غزلیات و بوستان و قطعات و مفردات و صاحبیه در این فصل و ذیل عناوین مخصوص جمع آوری و کلاسه شده است مثلا در زیر عنوان تدبیر ملک داری یا تهیدست و سرمایه دار یا عدالت و انصاف یا تاثیر تربیت و یا احسان و اخلاق و مانند آن آنچه در انواع و اقسام نظم در این زمینه ها گفته شده است استخراج و ذیل آن عنوان جمع گردیده است. فصل سوم: این فصل اختصاص دارد به گفته های شیخ نسبت به عشق و عاشقی و رموز آن. فصل چهارم: منتخبی از بهترین غزلیات شیخ است. مجموع عناوین در فصل اول و دوم و سوم نزدیک به یکصد عنوان میشود که به شکل فهرست مخصوص در ابتدای کتاب برای سهولت مراجعه به هریک از آنها نوشته شده است