این کتاب به بررسی روابط ایران و هند در مدتی نزدیک به دوقرن و نیم پرداخته است. در اوایل قرن دهم هجری این دو کشور هممرز بودند و پیوندهای مشترک زیادی بین دو سرزمین وجود داشت و مردم دو کشور از مبادلات وسیع سیاسی، فرهنگی، علمی و تجاری طرفین بهرهمند بودند. در واقع سرزمینهای بین خراسان و دهلی که شامل دکن، پاکستان و افغانستان است، مناطق تبلور چنین ارتباطات وسیعی محسوب میشود. تحقیق در چنین زمینه وسیعی نهتنها یکی از خلأهای روابط تاریخی منطقه را پر میکند، بلکه در حال حاضر از نظر شناخت وجوه مشترک تاریخی بین ملل ناحیه نیز مفید است. نویسنده در این کتاب به این امر مهم همت گماشته و اثری قابل قیاس با منابع معتبر تاریخی پدید آورده است.
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.
محمد درخشش در مقدمه کتاب خطابه آقای سیدحسن تقی زاده می گوید: در طی سلسله سخنرانی های سال 1337 باشگاه مهرگان به علت آنکه، نهضت مشروطیت ایران قسمت مهمی از تاریخ کشور ما را تشکیل میدهد اینجانب برای روشن شدن نکات تاریک این نهضت تاریخی از دانشمند محترم جناب آقای تقی زاده درخواست نمودم مشاهدات و اطلاعات خودشان را ضمن یک یاد دو سخنرانی در باشگاه مهرگان برای معلمین بیان نمایند و بسیار از ایشان متشکرم که دعوت بنده را قبول فرمودند و در باشگاه مهرگان به ایراد یک سلسله سخنرانیهای مفید و مهم اقدام نمودند.