کتابخانه مجازی ادبیات

هوشنگ گلشیری از جمله داستان‌نویسان ایرانی بود که همواره کارش و نوع نگاهش به ادبیات و از آن فراتر به فرهنگ و سیاست را توضیح می‌داد. از گلشیری نقد و نظرهای بسیاری باقی مانده است که بخشی مهم از نقدنویسی معاصر فارسی به شمار می‌روند. گلشیری در برخی آثارش از جمله در کتاب «در ستایش شعر سکوت» نشان داده که تا چه حد در زمینه نقد شعر چیره‌دست و صاحب‌نظر است. او همچین در طول سال‌های مختلف در زمینه داستان‌نویسی نیز نقد و مقالاتی متعدد نوشته بود. اما همه نقدهای گلشیری به داستان و شعر مربوط نیست. او در زمینه سینما، اسطوره‌شناسی، ادبیات کلاسیک، سیاست و... هم مقاله‌های زیادی نوشته و در هریک دغدغه‌ها و علایق و جهان‌بینی‌اش را توضیح داده است. بخشی از مهم‌ترین نقد و نظرهای هوشنگ گلشیری در کتاب دو جلدی «باغ در باغ» در اختیار ماست. مقالات کتاب «باغ در باغ» نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین چهره‌های فرهنگ ما در دوره معاصر جهان را از چه دریچه و منظری می‌دیده است. مقالات گلشیری در این کتاب می‌تواند پایه و اساسی برای شکل‌گیری درکی عمیق‌تر از فرهنگ و ادبیات به وجود بیاورد. مقالات، نقدها و مصاحبه‌هایی که در کتاب «باغ در باغ» گرد آمده‌اند به سال‌های مختلفی مربوط‌اند و از این نظر می‌توانیم سیر تکوین نگاه گلشیری را هم ببینیم. در این روند می‌بینیم که نگاه و آرای گلشیری هیچ‌وقت بیرون از زمینه و زمانه‌ای که در آن حضور داشته نبوده است و او همواره نسبت به اجتماع و آنچه در جهان اطرافش می‌گذشته حساسیت داشته است. نقدها و مقاله‌های کتاب «باغ در باغ» موضوعاتی بسیار متنوع دارند و این نشان‌ دهنده ذهنیت چندبعدی گلشیری است. او در نقد و نظرهایش به موضوعات گوناگونی چون سنت ادبی و شعر کلاسیک، نگاه به طبیعت، مسئله جبر و اختیار، ارتباط سیاست و ادبیات، اهمیت درک دیگری، فرم‌ها و تکنیک‌های نویسندگی و موارد متعدد دیگر توجه کرده است. گلشیری در مصاحبه‌ای که به اواخر دهه چهل برمی‌گردد می‌گوید هدفش از داستان‌نویسی شناخت انسان است. این مصاحبه که در کتاب «باغ در باغ» منتشر شده، نشان می‌دهد که او تا چه حد برای داستان‌نویسی اهمیت و ضرورت قایل بوده است. گلشیری داستان‌نویسی بود که به داستان‌نویسی مدرن و شیوه‌های روایتی چون جریان سیال ذهن توجه داشت اما در عین‌حال در کتاب «باغ در باغ» می‌بینیم که او به هیچ‌وجه اهمیت رئالیسم را انکار نکرده است. او اعتقاد داشت که: «رئالیسم یعنی تلقی پس از کپرنیک و گالیله و کپلر از جهان، رد تلقی افلاطونی و ارسطویی، یعنی فروتن شدن، پذیرفتن که به جای شناخت آن مثال ازلی ابدی، همین نمونه جزیی را بشناسیم. به جای آن کلی از کل به جزء رفتن، به همین نمونه زمینی در زمان و مکان بنگریم.» خواندن کتاب «باغ در باغ» به خصوص برای داستان‌نویسان و کسانی که به نقد ادبی علاقه‌دارند حایز اهمیت است. با خواندن این کتاب وجوه مختلف زیبایی‌شناسی یکی از مهم‌ترین نویسندگان معاصر ایرانی را درمی‌یابیم. کتاب دو جلدی «باغ در باغ» اثر هوشنگ گلشیری در نشر نیلوفر منتشر شده است.

کتاب مجموعه‌ای است از مقالات "هوشنگ گلشیری" که در دو جلد به طبع رسیده است. جلد نخست به "نقد شعر"، "نقد داستان" و "چند یادداشت" اختصاص یافته و در جلد دوم علاوه بر ادامه چند "یادداشت" این مطالب به چشم می‌خورد :یاد یاران (یادی از بهرام صادقی، نقل نقال :در باب اخوان ثالث و شعر او، دو راهه من و من دیگر :در احوال و آثار زنده‌یاد احمد میرعلایی) ;در باب ادب کهن ;سینمای معاصر ;گفتگوها .

کتاب "فرهنگ برابرهای ادبی" توسط نشر نیلوفر منتشر شده که تالیف صالح حسینی است. در کلاس‌های آموزش ترجمه به دانشجو‌ها توصیه می‌شود ادبیات کلاسیک، داستان کوتاه و رمان بخوانند. اما به‌ندرت پیش می‌آید اساتید به شاگردانشان توصیه کنند که ترجمه‌ی فارسی را با متن اصلی تطبیق دهند. این کار یکی از بخش‌های متن‌شناسی مقابله‌ای در آموزش ترجمه است. مقابله‌ی ترجمه با متن اصلی، فرد را با زبان و ادبیات دو زبان آشنا کرده و دانش او را عمق می‌بخشد. فرهنگ‌نگاران نیز می‌توانند از مقابله‌ی آثار مترجمان ادبی سود ببرند. فرهنگ هزاره تنها از دانش و مهارت سه زبان‌شناس برجسته بهره برده است. اگر در فرهنگ‌نویسی امکان استفاده از مهارت‌ها و دانش مترجمان بیشتری مهیا باشد، نکات غامض و دشوار زیادی حل ‌و ‌فصل خواهند شد. کتب مرجع متعددی برای واژگان علوم مختلف زیست‌شناسی، مهندسی شیمی، مهندسی متالوژی، گیاه‌شناسی، پزشکی و … معادل‌های فارسی ارائه کرده‌اند؛ اما جای خالی این‌گونه کتب در متون ادبی ترجمه‌شده حس می‌شد. صالح حسینی، استاد مدرسه‌ی زبان‌های خارجی دانشگاه اهواز که ترجمه‌ی برخی از بزرگ‌ترین آثار تاریخ ادبیات جهان مرگ ایوان ایلیچ، قمارباز، ۱۹۸۴، مزرعه‌ی حیوانات و … را در توشه دارد، پس از مشورت، گفت‌و‌گو و هم‌نفسی با دلیل راهی همچون ابوالحسن نجفی، دست‌به‌کار نگارش فرهنگ برابرهای ادبی (انگلیسی به فارسی و فارسی به انگلیسی) شد. به باور اهل نظر، مطالعه‌ی این فرهنگ به مترجمان در یافتن معادل‌های مناسب کمک کرده، حاصل کارشان را بهبود و ارتقاء می‌بخشد. همچنین به دانشجویان و زبان‌آموزان نیز در آموختن واژه‌ها، عبارات و اصطلاحات زبان انگلیسی کمک خواهد کرد.

زبان‌شناسی علمی است که به مطالعه و تحلیل یک زبان می‌پردازد و ابعاد گوناگون زبان مثل صرف و نحو و روان‌شناسی زبان و معناشناسی آن را مورد تحلیل قرار می‌دهد. این رشته دارای شاخه‌ها و گرایش‌های زیادی است. یکی از موضوعات مطالعه‌ی یک زبان، مطالعه‌ی ادبی آن زبان است. که البته بیشتر متخصصان یک زبان، ادب‌پژوهان و منتقدان ادبی مخاطب آن هستند. با وجود این اغلب دانشجویانی که یک زبان جدید را مطالعه می‌کنند و می‌خواهند از پیچ‌ و خم‌ها و ساختارهای آن و کاربردهایش مطلع شوند، از این کتاب‌ها استفاده می‌کنند. کتاب واژه‌نامه‌ ادبی را صالح حسینی با کمک گرفتن از بسیاری مترجمان و انگلیسی‌دانان برجسته‌ی ایران جمع‌آوری کرده و نوشته است. کتاب در دو حالت انگلیسی به فارسی و فارسی به انگلیسی تألیف شده است. صالح حسینی در مورد این کتاب گفته است: «این کتاب با توجه به نیاز دانشجویان رشته‌ی ادبیات انگلیسی به معادل‌های فنی اصطلاحات ادبی تألیف یافته است. چه‌ بسا که مترجمان ادبیات نیز آن را سودمند بیابند. اصطلاحات به کار رفته شامل اصطلاحات داستان، نمایشنامه، شعر و نقد است. به پیروی از فرهنگ‌های معتبر اصطلاحات ادبی انگلیسی، بعضی از اصطلاحات کتابداری و مکاتب مهم ادبی فلسفی نیز در این فرهنگ آمده است.» صالح حسینی یکی از بهترین مترجمان ایرانی است. او مدرک دکترای زبان انگلیسی خود را از دانشگاه جرج واشنگتن دریافت کرده است. حسینی در کارنامه‌ی ترجمه‌ی خود کتاب‌های زیادی دارد از جمله: خشم و هیاهو، برخیز ای موسی، به سوی فانوس دریایی، برادران کارامازوف و مرگ ایوان ایلیچ.