مرثیه فرازهای تلاقی عاطفه و تخیل است؛ زیرا صرفنظر از پارهای مراثی فرمایشی و رسمی، غالب مراثی دارای عاطفه و تخیلی قوی است، بهویژه در مراثی برجسته. اینگونه از مراثی بیهیچگونه اغراق نمودی بیرونی از عواطف متراکم است که با آمیزههایی از ابداعات مخیل، امکان تجلی پیدا کرده است و این کتاب کوششی است در راه شناساندن بخشی از این قسم شعر. در این کتاب مراثی فارسی تا قرن هشتم هجری مورد بررسی واقع شده و پس از بحثی در باب تعریف مرثیه و اقسام آن، مراثی هر یک از شعرا مورد مطالعه قرار گرفته و نقدگونهای گاه مفصل و گاه به اجمال از آنها به دست داده شده است.
این کتاب دربرگیرنده اشعاری در مرثیه و منقبت حضرت زهرا (س) میباشد. اشعار در موضوعهای: درددلی با بقیع، دلتنگیهای زهرای بتول (س) در ماتم رسول (ص)، آشوب سقیفه، اذان بلال، باغ در آتش، زهرا (س) در بستر شهادت، تشییع، غربت علی (ع)، مدینه شاهد همیشه تاریخ، توسل و رباعیها تقسیمبندی شدهاند.
این کتاب دربرگیرنده اشعاری در مدح و ثنای علمدار کربلا حضرت ابوالفضل (ع) است. گردآورنده این اشعار را در بخشهای ذیل دستهبندی کرده است: یک دریا کرامت: رباعیهای اباالفضلی، یک آسمان شکوه: در میلاد مسعود حضرت عباس (ع)، یک فرات اشک: در رثای حضرت عباس (ع).
نویسنده این کتاب با احاطه چشمگیر خود در منابع نقد کهن و آگاهی گستردهاش نسبت به نقد جدید، اصلیترین مبادی فلسفی را در گرایشهای مختلف نقد مورد کندوکاو قرار داده و با مقایسه هوشمندانه نگرشها و آراء مختلف، زمینه آشنایی سودمندی برای خواننده هموار میسازد. در مقدمه کتاب بحثی درباره فلسفه و نقد آمده است. فصل اول درباره ریشههای تاریخی رشد اندیشه فلسفی در میان اعراب مسلمان است. فصل دوم شامل احکام و آراء انتقادی و پیوند آن با تفکر فلسفی است و در این مسیر به مطالعه در آراء جاحظ، ابن قتیبه، ابن طباطبا، قدامه، آمدی، قاضی جرجانی و حازم قرطاجنی پرداخته و کوشیده تا آراء انتقادی این ناقدان را بر اساس مبانی فلسفی آنها مورد بررسی قرار دهد. فصل سوم درباره شیوه نقد در میان فلاسفه مسلمان است. فصل پایانی کتاب درباره تأثیر تفکر فلسفی در مقولههای نقد است.
درباره ساختگرایی و جایگاه آن در نقد ادبی، کتابها و مقالات بسیاری نوشته شده است. در این نوشتار نویسنده کوشیده با پرهیز از ورود به مسائل جزئی و حاشیهای و با تأکید بر سادهسازی مطالب، ساختگرایی در نقد ادبی را با تکیه بر جنبههای عملی آن اندکی روشنتر بازگو کند.