دو سنت بزرگ آیین بودا، یکی هینهیانه و دیگری مهایانه، هریک دارای مجموعه آثار دینی خاص خود میباشند. ایتی ووتکه یا "چنین گوید او" یکی از کتابهای مهم مجموعه آثار پالی است که متعلق به سنت هینهیانه یا تیرهواده است. ایتی ووتکه دومین اثر از این مجموعه آثار است که به زبان فارسی برگردانده میشود. ایتی ووتکه که حاوی سخنان آموزنده و اخلاقی بودا است، راه شناخت و آشنایی با معنویت بودایی را میگشاید.
از جمله بازیابیهای تمدن و آثار دیرینه در افغانستان، یکی هم آثار مهم «آیین بودایی» عصر آشوکای موریایی در قرن سوم قبل از میلاد در افغانستان است که در این خاک گسترهای چشمگیر داشته است. در این کتاب ابتدا سوابق تاریخی و زندگینامه بودا پرداخته شده و سپس درباره نشر آیین بودایی در افغانستان و مراکز مهم این آیین در این دیار و همچنین انتشار از افغانستان به سرزمین چین مطالبی طرح شده است.
تیک یا تیچ نات هان، رهرو بودایی و شاعر و مبارز سیاسی ویتنامی در جهان غرب پرآوازه بوده و صاحب چند کتاب مشهور مثل «لمس صلح و نفس بکش! تو زندهای» و مانند اینهاست. ذن(Zen) مکتبی در مذهب بودایی است. این مکتب که در چین پدید آمده است، بر تفکر لحظه به لحظه و ژرفنگری به ماهیت اشیا اشاره میکند. این کتاب پیرامون آموزههای بنیادین ذن است که توسط یکی از راهبان مطرح بودایی در آموزش ذن نوشته شده است.
هایکو ؛ کوتاهترین گونه شعری در جهان است که مبدع آن ژاپنیها هستند. هایکوها از ۱۷ مورا (Mora) تشکیل شدهاند و به ترتیب به صورت سه واحد پنجتایی، هفتتایی و پنجتایی از پی هم میآیند. هرچند که گاه هایکوها را دارای ۱۷ هجا برمیشمارند اما از لحاظ زبانشناسی، هجا و مورا دو مفهوم متفاوت هستند و یک واکه بلند میتواند از دو مورا تشکیل شود. وزن شعر هایکو بر پایه شمارش موراها تعیین میشود. به طور معمول هایکوها دارای کیگو (kigo) یا فصلواژهها و کیرهجی (kireji) یا برشواژهها هستند. این کتاب نیز مانند بیشتر کتابهای ترجمهای در حوزهی هایکو به چهار بخش هایکوهای بهار و تابستان و پاییز و زمستان تقسیمبندی شده و هر هایکو به سه زبان فارسی و انگلیسی و ژاپنی نوشته شده. به علاوه برای هر هایکو توضیحی در حد نیم صفحه نوشته شده است.
کتاب «هایکو شعر ژاپنی از آغاز تا امروز» را «احمد شاملو» و «ع. پاشایی» گردآوری و ترجمه کردهاند. شعری از این مجموعه: «به تک، از دل شهر/ در مهتاب تابستانه/ این جوبار خرد!/ کوره ذغال،/ و پیچکی/ بر آن بر دویده!/ شبانگاهان/ در باغ تاریک/ چه آرام است شقایق پرپر!/ قلبام از اشتیاق سرشار است:/ شمعهای برافروخته/ و فروریختن شکوفههای گیلاس» کتاب حاضر را نشر «چشمه» منتشر کرده و در اختیار مخاطبان قرار داده است.