در این شماره از ایران کوده (شماره 3) با مجموعه مقالاتی در مورد: واژههای محلی ایرانی در لغت فرس اسدی، واژههای محلی ایرانی در برهان قاطع، یادداشتی درباره رازی و تهرانی از محمد صادق کیا دانشیار زبانهای ایرانی باستان در دانشگاه تهران، بادهای گیلان از منوچهر ستوده، یادداشتی درباره الفبای روسی، یک شعر روستائی از اوستا، ریشه واژه کراوات از محمد مقدم، آشنا میشویم.
ایرانیان در گستره فرهنگ و دانش، سابقه ای طولانی دارند. آنان با تلاش های خستگی ناپذیر، گذشته درخشانی را آفریدند و در فرهنگ انسانی، نقش عمده ای ایفا کردند. وزش نسیم آزادی بخش اسلام بر ایران و تلاقی دو فرهنگ ایرانی و اسلامی مناسبات دین و فرهنگ را به همراه داشت و ثمرات میمون و مبارکی برای بشر به بار آورد. این فرهنگ ایرانی-اسلامی پویا، غنی و گسترده بود، به طوری که مرزهای جغرافیایی را درنوردیدند و در شمال آفریقا هند و حتی اروپا راه یافت. بررسی این مناسبات و چگونگی خدمات متقابل ایران و اسلام ازبایسته های پژوهشی روزگار ماست. از همین رو دبیرخانه "دین پژوهان" با دعوت از متفکران و اندیشوران، غوررسی در این موضوع را وجه همت خویش قرار داد و در سلسله مقاله هایی که اینک پیش روی شماست زوایای این مهم را کاوید...
مجموعه حاضر چهارده مقاله از استاد کاظم مدیرشانه چی است. بعضی از این مقالات در زمان انتشار برای فارسی زبانان تازگی و اهمیت بیشتری از این زمان داشته است، زیرا آن زمان درباره کتابخانه های اسلامی یا بعض عناوین این مقالات مستقلا مقاله یا کتابی به فارسی وجود نداشت و آنچه در مطاوی کتابها چون کتاب شریف (النقض) یا در تاریخ ادبیات فارسی یا کتب شرح حال علما و امثال آن آمده بود به اجمال و بدون ترتیب زمانی و تاثیر و تاثر هریک از دیگری ذکر شده که خوشبختانه در این باره بعدا کتابهایی مستقلا و یا از عربی به فارسی انتشار یافت که از لحاظ جامعیت و دیگر جهات چون دسته بندی کتابخانه ها به: عمومی و خصوصی و در بخش نخست "عمومی" به مساجد و مدارس و خانقاه ها و در بخش دوم "شخصی" به کتابخانه های امرا، وزرا، علما، و ...، قابل توجه و حاوی اطلاعات مهمی در این راستا است. منتهی هیچ نوشته ای نیست که واجد همه اطلاعات باشد. به علاوه که همه منابع در دست همه نویسندگان نبوده و نیست...
این راهنما ریشه فعلهای اوستایی و فارسی باستان و فعلهای فارسی کنونی را که از آن ریشهها گرفته شده، دربر دارد. نقشه کار این است که نخست ریشه فعلهایی که در نوشتههای اوستا فارسی باستان به کار رفته با حرفهای درشت سیاه داده شده و پس از آن صورتهای گوناگونی که این ریشهها به خود میگیرند در میان دو ابرو آمده و سپس معنا یا معناهای آن ریشهها به فارسی داده شده است.
در این کتاب نظریه تازهای بیان شده که برخلاف نظریههای اروپایی دین مهر که از سده سوم پیش از میلاد پانصد سال دین رسمی شاهنشاهی اشکانی و امپراتوری روم بوده با یک شخص تاریخی که عنوان مهر داشته و از 272 تا 208 پیش از میلاد میزیسته آغاز میشود. در این دفتر نخست از دین زرتشت که زمینه دین مهر بوده و از ناهید مادر مهر و از خود مهر سخن رفته و سندهای تاریخی شرقی و غربی و بازماندههای باستانی گردآوری و بر اساس آنها نتیجه گیری شده است.