کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب پیش رو اثری است از دکتر "عبدالهادی حائری" که در آن "نخستین رویارویی های اندیشه گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب" بررسی شده است. این کتاب یکی از پژوهش‌های نوین تاریخی است که از نظر موضوع بدیع و اصیل است و از نظر فن تحقیق، روش تالیف، سبک نگارش و رویکرد تاریخی یکی از الگوهای قابل توجه است. در نتیجه استفاده از آن به جهت تدریس تاریخ ایران از دوره صفویه یا برای مطالعه‌ی آزاد، بسیار ارزشمند و روشنگر است. تقریبا هیچ اثر دیگری در همین موضوع یا سطح به نگارش درنیامده که بتواند ساختار و محتوایی کاملا مطابق با سطح علمی و دانشگاهی داشته باشد و "نخستین رویارویی های اندیشه گران ایران با دو رویه تمدن بورژوازی غرب" از این جهت یک اثر ویژه است. دکتر "عبدالهادی حائری" در پژوهش پیش رو معتقد است که پس از دوران روشنگری اروپا، به ویژه در اوایل قرن نوزدهم، جهان ناگزیر با فرهنگ بورژوازی غرب که دارای دو رویکرد قدرتمند و تهاجمی بود، مواجه شد. این محقق به بررسی چگونگی مواجهه‌ی ایران با دو فرآیند بیان شده در این کتاب پرداخته است و دیدگاه‌های اصلاگران و متفکران ایرانی در رابطه با دو رویکرد تمدن بورژوازی غرب را زیر ذره بین می‎برد. دکتر "عبدالهادی حائری" در بخش آغازین کتاب، مروری اجمالی بر مسیرهای تمدن بورژوازی غرب ارائه می‌دهد. وی سپس در بخش دوم اثر، مواجهه‌ی ایران را با تمدن غرب در دوره‌های مختلف تاریخی و از جهات مختلف بررسی می‌کند و در این بررسی، موضوع عنوان شده را تا پایان عصر صفویه، در قرن دوازدهم الی هجدهم، در نخستین مقابله‌های ایران با سیاست‌های استعماری از جانب بورژوازی اروپا و با نگاه به اندیشه‎ی متفکران ایرانی، تجزیه و تحلیل می‎نماید.

در این‌ کتاب‌ نخست‌ مؤلّف‌ چکیده‌ای‌ از جغرافیای‌ پیش‌ از اسلام‌ را به‌ منظورمقایسه‌ با جهان‌ بعد از اسلام‌ ارائه‌ کرده‌ و به‌ ارزیابی‌ نیروی‌ ذاتی‌ و توان‌ایدئولوژی‌ و فرهنگ‌ اسلامی‌ پرداخته‌ است‌. وی‌ سپس‌ مقوله‌هایی‌ چون‌مسجد، مدرسه‌، کتابخانه‌، مراکز علمی‌، رصدخانه‌، بیمارستان‌... و نیز بافت‌شهرهای‌ اسلامی‌، نفوذ بینش‌ اسلامی‌، بوم‌شناسی‌، نهاد وقف‌ به‌ منزله‌ یک‌ اهرم عمرانی‌ و فراگیری‌ِ هنر اسلامی‌ را مورد توجّه‌ قرار داده‌ است‌. در پایان‌، فراز ونشیب‌ و شدّت‌ و ضعف‌، توان‌ بینش‌ اسلامی‌ در خلق‌ پدیده‌های‌ جغرافیایی‌ وپی‌ جویی‌ِ علل‌ و عوامل‌ آن‌ به‌ طور گذرا مورد بررسی‌ قرار گرفته‌ است‌.

درباره ی مولانا ، که عظمت شخصیت و هنرش در شرق و غرب به یکسان تصدیق میشود و او را بزرگترین شاعرمتصوف همه ی دورانهاخوانده اند ، در زبان فارسی مطلب فراوان نوشته شده ، اما جداکردن درست از نادرست و واقعیت از افسانه در آنها کاری است دشوار، و این کتاب کوششی است در این راه . نویسنده با بررسی عمیق آثار مولوی و آنچه دیگران درباره ی اوگفته اند ، و با برخوردی توام با حساسیت و درک زیباشناختی ، به پژوهش درباره ی مسائل دشوار ومبهم شرح حال مولوی و تحلیل جنبه های گوناگون آثار اومیپردازد و فرصتی برای آشنایی همه سویه ای با مولوی فراهم میاورد .