کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب را باید از دیدگاه سوای هیاهوی غرب درباره سولژنیتسین، جایزه نوبل بردن او و سوای تکفیر شرق نگریست. خواننده ایرانی هرچند فراست بسیار در درک و حل بازی‌های سیاسی و تبلیغاتی شرق و غرب دارد؛ ولی در اینجا به این فراست او بیشتر نیاز است. نویسنده و ماجرای او را باید فقط در ارتباط با ادراک ایرانی خواند و فهیمد.. این کتاب که می‌تواند به شناخت بهتر آثار و شخصیت سولژنیتسین کمک کند، متن مصاحبه‌ای است که پاول لیشکو نویسنده اسلوواک در مارس 1967 با او انجام داد.

این کتاب حاصل سفر رضا علامه‌زاده به روسیه بعد از فروپاشی روسیه است. نویسنده زندگی چهار هنرمند روسی را دنبال می‌کند که همگی گرفتار سرکوب و سانسور استالین شدند. میخائیل بولگاکف، آندره‌ای پلاتونوف، اوسیپ ماندلشتام و ایزاک بابل، چهار هنرمندی هستند که نویسنده آرشیو عظیم دولتی فیلم و عکس روسیه را برای یافتن ردپایی از زندگی آنان زیرورو کرده است. او قصد داشته از این جستجو، برای ساختن یک فیلم درباره این نویسندگان و هنرمندان بهره ببرد.

موریس مترلنک که پیشتر او را با تلفظ «متراینک» و بیشتر با نمایشنامه‌های «پرنده آبی» و «شاهدخت مالن» و آثار دیگری چون «هوش گل‌ها» و «زندگی موریانه‌ها» شناخته‌ایم، نامدارترین شاعر بلژیک است که در ایران شاید کمتر از این منظر به او توجه شده. این شاعر سمبولیست در سال 1911 جایزه ادبی نوبل را کسب کرد و از اعضای فرهنگستان سلطنتی بلژیک بود. تابعیت کشور فرانسه را نپذیرفت و از عضویت در فرهنگستان فرانسه نیز چشم‌پوشی کرد. مترلنک شاعر و البته نمایشنامه‌نویس و مقاله نگار، در ادبیات آلمان و اتریش تأثیری عمیق و شایسته داشت. ارینر ماریا ریلکه، هوفمانشتال، روبرت موزیل و تعدادی دیگر از جمله کسانی بودند که شعر او را محصول آفرینش فرمی تازه در بیان و احساس تلقی کردند. فرمی که تا حدودی قیود گذشته را نفی می‌کرد و ضمن گرایش به رمز و راز و منطق گریزی، به روح آزادی می‌بخشید.

موريس مترلينگ (1862-1949) دانشمند، شاعر، نویسنده، درام نویس و متفكر نامدار بلژيكي است که آثار علمي، ادبي، عرفاني و داستانی فراوانی از وی برجای مانده است. مترلینگ کار نویسندگی را از سال 1889 آغاز نمود و قبل از آن تنها به عنوان نمایشنامه نویس شناخته می شد. اقامت وی در سال ۱۸۹۶ در پاریس موجب شد تا تحت تاثیر آثار بزرگان مکتب سمبولیسم قرار گیرد. موریس مترلینگ که به " شکسپیر بلژیک" شهرت یافته بود، در سال 1911 موفق به دریافت جایزه ادبی نوبل گردید و طی سال های بعد نیز دو جایزه ادبیات نمایشی «فرهنگستان زبان و ادبیات فرانسه» به وی تعلق گرفت. آثار وی که شهرت جهاني پيدا كردند، در طی دهه های آغازین دوره معاصر جايگاه خاصي در ایران یافتند، به گونه ای كه در فهرست كتاب‌هاي چاپي فارسي تا پایان سال 1345 بيش از سي اثر از وي ثبت شده است. کتاب حاضر که توسط عنایت الله شکیباپور ( 1286-1363) به زبان فارسی ترجمه شده است، شامل اندیشه های فکری و فلسفی مترلینگ در خصوص هستی است و عناوین بخش های مختلف آن عبارت است از: سکوت، بهشت برای همه، اسرار عشق، دو درخت برای بهشت، در اطراف مرگ ملکه استرید.