وجود منابع مکتوب مورخان را به کشف رازها و افکار و عواطف نسلهای گذشته امیدوار میکند، اما متأسفانه تاریخنگاران دوران اسلامی در بررسی هریک از جنبههای تمدن اسلامی اغلب به نوعی، دچار ناتوانی میشوند، زیرا در حالی که از ثروت عظیم منابع موجود به صورت نسخههای خطی آگاه هستند، بسیاری از این منابع پراکنده و اغلب در دسترس آنها قرار ندارد. این گفتار به ضرورت انجام تلاشهای هماهنگ و مداوم برای حفظ و گردآوری ثروت پراکنده دستنویسهای اسلامی و نیز بازنگری جدی متون تصحیح شده و به کارگیری افراد کار آزموده و مجرب برای انتشار متون مهم میپردازد. نویسنده در این مقاله برای توضیح بیشتر، ماجرای دو اثری که مدت زیادی مشغول تصحیح و بررسی آنها بوده، یعنی کتاب مصارعه الفلاسفه، تألیف عبدالکریم شهرستانی و دیگری مصارع المصارع تألیف نصیر الدین طوسی را به اختصار بیان میکند.
در این کتاب فارسي - انگليسي / انگليسي - فارسي تذهيب ؛ خط ؛ صحافي ؛ كاغذ ؛ رنگ و مركب واژه نامه ي نسخه شناسي و كتاب پردازي كه حاصل چهار سال دست و پنجه نرم كردن با واژگان اين رشته است از دو بخش انگليسي به فارسي و فارسي به انگليسي تشكيل شده است . منابع مورد استفاده در تدوين واژه نامه در ميان اين دو بخش آمده است . مقدمه ي كتاب ويژگي ها و مسايل مربوط به واژه نامه و روش تدوين آن را در بر دارد و راهنماي استفاده از واژه نامه شيوه ي بهره گيري از آن و نشانه هاي به كار گرفته در آن را شرح مي دهد . كتاب پردازي صناعتي است كه طي آن كتابي آماده ي استفاده و عرضه به خواننده مي شود . دراين حرفه كارهايي انجام مي گيرد از قبيل رنگ سازي ، صحافي ، خوش نويسي و تذهيب . مجموعه اين اعمال به دست هنرمندان چيره دست متني را در قالبي دلپسند و زيبا در دسترس علاقه مندان مي گذارد .
دکتر صلاح الدین منجّد از محققان دانشمند و پرکار عرب است که در محافل علمى و ادبى به خوبى شناخته شده و آثار مطبوع وى چه مؤلفات شخصى و چه کتبى که به تصحیح و تحقیق وى منتشر شده، فراوان است. دکتر منجد اهل سوریه بوده که سالها در قاهره اداره قسمت نسخههاى خطى اتحادیه عرب را بر عهده داشته است. این رساله (ترجمه فارسی) نام اصلی اش قواعد تحقیق المخطوطات است که به زبانهاى گوناگونى ترجمه و در آن، حدود کار تصحیح و تحقیق به دقت تعیین شده و تمام نکاتى را که هر محقق باید در کار تصحیح رعایت کند، آشکارا و با ذکر مثال بیان گردیده است.