هدف از انتخاب این موضوع اهمیت ویژه‌ای است که این بخش از خراسان دارا می‌باشد، این اهمیت از یکسو به موقعیت جغرافیایی مربوط بوده و از سوی دیگر ناشی از وضعیت خاص اقلیمی است، به عبارت روشنتر مکان‌گزینی شهر بیرجند در جنوب خراسان در ارتباط با نواحی جنوبی و شمالی و فلات مرکزی ایران جاذبه‌ها و موقعیت خاصی را برای این شهر به وجود آورده است و از طرف دیگر مجاورت شهرستان بیرجند با خاک افغانستان موجب مهاجرت خیل عظیمی از آنان به این شهر و اقامتشان در اردوگاهها و روستاهای این ناحیه هرچند برای مدتی محدود گردید که به نوبه خود مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی متعددی را مطرح نموده است. این امر سیمای معیشت انسانی این ناحیه را دگرگون ساخته و مسائل جدیدی را در نفوذ و برتری شهر بیرجند در فضای پیرامونی به وجود آورده است. با توجه به سوابق تاریخی و سیاسی شهر بیرجند که در ادوار مختلف به این شهر و حوزه نفوذ آن سایه افکنده بود امروز دگرگونی فضایی-جمعیتی، شکل تازه‌ای از معیشت انسانی و روابط شهر بیرجند با نواحی اطراف را مطرح می‌سازد. به علاوه تسلط اقلیم خشک برای منطقه، موجب کم آبی و پایین افتادن سطح آبهای زیرزمینی، شده است به طوری که ممنوعیت بهره‌برداری از آبهای زیرزمینی مهمترین دشت این ناحیه یعنی دشت بیرجند را ضروری ساخته است. گسترش فضایی و توسعه اقتصادی شهر بیرجند موجب جاذبه‌های زیادی در مهاجرت و ارتباط شهر بیرجند با روستاهای اطراف شده است. توسعه تجهیزات و خدمات شهری، افزایش عملکردهای مرکزی و ایجاد طیف وسیعی از روابط شهر با حوزه نفوذی آن را موجب گردیده است.

منابع مشابه بیشتر ...

661e8efb00522.jpg

جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان

علی محمد ساکی

سرزمین کهنسال دلاوران ایران باختری از نظر جغرافیای تاریخی و تاریخ مرموز و ناشناخته است. اگر آنطور که در خارج از ایران محققانی چون هرتسفلد، دمرگان، مینورسکی، رالنسن، سر ارول استین برای بررسی گذشته های این سرزمین کوشیده اند فضلای کشور نیز توجهی ابراز می داشتند. اینک بسیاری از زوایای تاریک تاریخ چند هزارساله میهن ما روشن شده بد. نخستین کتابی که درباره لرستان به چاپ رسید مجموعه ای از غلامرضا خان والی و انیس المسافر نام داشت. کتاب مذکور در بوشهر به چاپ رسیده و مشتمل بر آگاهی هایی در مورد جانوران شکاری و فرمانروایان لر از حسین خان والی تا زمان مولف است، پس از آن باید از جغرافیای نظامی لرستان تالیف سپهبد رزم آرا نام برد که مشتمل بر جغرافیای مناطق با توجه به جنبه نظامی انها و ورود قوای دولتی به لرستان و سرکوبی عشایر این منطقه می باشد. آقایان بهمن کریمی و محمدعلی امام شوشتری نیز چند صفحه ای از کتابهای جغرافیای تاریخی غرب ایران و تاریخ جغرافیایی خوزستان را به لرستان اختصاص داده اند. با این حال تا به امروز کتابی که منحصر به تاریخ یا جغرافیای تاریخی این قسمت از ایران باختری باشد تالیف نشده است.

65df4824df9c1.jpg

بلوچستان

سرزمینی که اکنون بلوچستان نام دارد به اسم «مکا» مشهور بوده که یونانی‌ها آن را «گدروزیا» نامیدند.در زمان قدیم در سرزمین بلوچستان باتلاق بسیار وجود داشت و «اراینا» در زبان سانسکریت به معنی باتلاق است و برخی معتقدند از ترکیب این دو کلمه با کلمه «مکا» کلمه‌ای پدید آمد که به مرور زمان به «مکران» تبدیل شد. واژه بلوچستان نیز از زمانی اطلاق شد که بلوچ‌ها در آن سکونت کردند. بلوچ ها یكی از اقوام اصیل و شناحته شدة ایرانی هستند ، كه به زبان بلوچی ( كه از نزدیكترین خویشاوندان زبان فارسی است ) تكلم می كند و بیشترین جمعیت آنان در سه كشور ایران ، پاكستان و افغانستان بسر می برند .بیشترین جمعیت استان سیستان و بلوچستان را بلوچها تشكیل می دهند و بافت اجتماعی آن قبیله ای و طایفه ای است. همه اقوام ایرانی با توجه به اشتراكات فرهنگی دارای خصلت های اجتماعی مشابهی هستند . اما در عین حال بخاطر تأثیر پذیری از شرایط خاص محیطی و قومی خود تفاوتهایی نیز در خصلتها، باورها و آداب و رسوم آنها مشاهده می شود كه ویژگی های خاص هر قومی را تشكیل می‌دهد .